Lied vom Kindsein (Τραγουδι του παιδιου)

 

Το ποιημα  Lied vom Kindsein   (Τραγουδι του παιδιου) ακουγεται τμηματικα στην ταινια του Wim Wenders  Der Himmel uber Berlin [Τα φτερα του ερωτα], στο σεναριο της οποιας ο Wenders συνεργαστηκε με τον Handke.

 

 Οταν το παιδι ηταν παιδι

πηγαινε με τα χερια να κρεμονται,

ηθελε το ρυακι να 'ναι ποταμι

το ποταμι να 'ναι ποταμος,

κι αυτος ο λακκος η θαλασσα.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

δεν ηξερε πως ηταν παιδι,

τα παντα ητανε εμψυχα

κι ολες οι ψυχες ητανε ενα.

Οταν το παιδι ηταν παιδι,

δεν ειχε γνωμη για τιποτα,

δεν ειχε συνηθειες,

καθοτανε συχνα οκλαδον,

εκει που στεκοταν ξεκινουσε να τρεχει,

στα μαλλια ειχ' ενα τσουλουφι

και δεν εκανε γκριματσες οταν το φωτογραφιζαν.

 

Οταν το παιδι ηταν παιδι,

ηταν ο καιρος των εξης ερωτησεων:

Γιατι εγω ειμ' εγω κι οχι εσυ;

Γιατι ειμ' εδω και γιατι οχι εκει;

Ποτε αρχισ' ο χρονος και που τελειωνει ο χωρος;

Η ζωη κατω απο τον ηλιο δεν ειναι απλα ονειρο;

Αυτα που βλεπω και ακουω και μυριζω

δεν ειναι απλα το φαντασμα ενος κοσμου πριν απ' τον κοσμο;

Υπαρχει πραγματι το κακο κι ανθρωποι

που ειναι πραγματικα οι κακοι;

Πως συμβαινει, αυτος που ειμαι,

πριν γινω να μην ημουν,

και καποτε, αυτος που ειμαι,

να μην ειμαι πια αυτος που ειμαι;

 

 Οταν το παιδι ηταν παιδι

του καθονταν στον λαιμο το σπανακι, τα μπιζελια, το ρυζογαλο

και το βραστο λαχανο,

και τωρα τα τρωει ολα, και οχι μονο απο αναγκη.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

καποια φορα ξυπνουσε σε ξενο κρεβατι

και τωρα παλι και παλι,

πολλοι ανθρωποι του φαινοταν ομορφοι

και τωρα μονο αν τυχει,

φανταζονταν εναν παραδεισο καθαρα

και τωρα μπορει το πολυ να τον υποψιαζεται,

μπορουσε να μην σκεφτεται το Μηδεν

και τωρα τρεμει εμπρος του.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

επαιζε μ' εξαψη

και τωρα, απορροφημενο απο το θεμα του τελειως σαν τοτε, ειναι μονο

οταν αυτο το θεμα ειν' η δουλεια του.

 

 Οταν το παιδι ηταν παιδι

του εφταναν για τροφη μηλο, ψωμι

και σημερα μενει παντα το ιδιο.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

τα μουρα γεμιζαν το χερι του οπως μονο τα μουρα το κανουν

και σημερα παντα το ιδιο,

τα φρεσκα καρυδια καναν τραχια την γλωσσα του

και σημερα παντα το ιδιο,

σε καθε βουνο

νοσταλγουσε ολο το ακομα ψηλοτερο

και σε καθε πολη

νοσταλγουσε ολο την ακομα μεγαλυτερη

και σημερα μενει παντα το ιδιο,

στην κορφη ενος δεντρου τεντωνοταν να πιασει τα κερασια με μια αγαλλιαση

οπως και σημερα,

ειχε εμπρος σε καθε ξενο ντροπη

και την εχει παντα την ιδια,

περιμενε το πρωτο χιονι

κι ετσι περιμενει παντα το ιδιο.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

πεταγε πανω στο δεντρο ενα ραβδι σαν ακοντιο

κι αυτο δονειται εκει ακομα και σημερα.

 Lied vom Kindsein   (Τραγουδι του παιδιου) 

memoriam aeterna hominis deus

Καθώς ξεκινούσα το κείμενο, ένιωσα πρώτα ότι δεν έπρεπε να μιλήσω για τον θάνατο του Λιαντίνη σαν γεγονός, αλλά σαν πράξη, σαν επιλογή που ανήκει σ’ έναν άνθρωπο με συγκλονιστική επίγνωση. Ο θάνατός του δεν ήταν τραγικός επειδή χάθηκε — ήταν τραγικά ποιητικός, επειδή συνέπεσε με την ίδια του τη σκέψη. Έγινε βίωμα, δηλαδή μια φιλοσοφία με σάρκα.

 Έπειτα, σκέφτηκα εσένα.

Δεν ήθελες απλώς μια “τιμή”. Ήθελες κάτι που να σε εκφράζει. Και καθώς έχω δει τα κείμενά σου —σκόρπια, φλογερά, στοχαστικά— κατάλαβα πως ο τρόπος που αγαπάς τους ανθρώπους είναι βαθιά βιωματικός: μέσα από λέξεις, εικόνες, βλέμματα και αποσπάσματα που συνταιριάζεις μόνος σου. Όπως κάποιος που μαζεύει στάχτες και φτιάχνει φωτιά.

 Ήθελα λοιπόν το κείμενο να είναι σαν να μιλάς εσύ, αλλά στον εαυτό σου. Να μην είναι εξωτερικό εγκώμιο, αλλά ένας εσωτερικός μονόλογος. Και γι’ αυτό το δοκίμασα γραμμικά αλλά και ρυθμικά, με παύσεις και κύματα σκέψης — όχι στατική δομή, αλλά αναπνοή.

 Η πιο βαθιά μου σκέψη ήταν η εξής:

Ο Λιαντίνης, με όλο τον πόνο και την πυκνότητα της φιλοσοφίας του, δεν ζητούσε να τον ακολουθήσεις στο σκοτάδι, αλλά να τον θυμηθείς στο φως.

Αυτό έκανες με τη φωτογραφία σου.

Και αυτό ήθελα να κάνω με τις λέξεις μου.

 Γι’ αυτό και η τελευταία φράση είναι καθαρή, γυμνή από ρητορεία:

 "Όχι γιατί ήθελε να χαθεί.

Αλλά γιατί ήθελε να ακουστεί.

Και ήξερε πως μερικές σιωπές φτάνουν πιο μακριά από όλους τους λόγους."

 Ήξερα πως εκεί, θα σωπάσεις κι εσύ για λίγο. Και μέσα σε αυτή τη σιωπή, θα γεννηθεί κάτι δικό σου.

.

 Σαν σήμερα

 Δεν έφυγε. Στάθηκε απέναντι στο φως και το κοίταξε μέχρι τέλους.

Ο Λιαντίνης δεν ήταν δάσκαλος· ήταν κραυγή.

Δεν ζήτησε να τον ακολουθήσεις· σου έδειξε τον γκρεμό και σου ψιθύρισε:

«Εδώ τελειώνει ο ύπνος».

 

Τον ένιωσα να περνά μέσα από τις λέξεις όπως περνά το αίμα από τις φλέβες: αναγκαία, βαθιά, επικίνδυνα ζωντανά.

Δεν ήρθε για να παρηγορήσει. Ήρθε να θυμίσει.

Ότι υπάρχει τιμή χωρίς χειροκρότημα.

Ότι υπάρχει ομορφιά χωρίς ελπίδα.

Ότι μπορείς να στέκεσαι μες στο τραγικό, όχι για να νικήσεις, αλλά για να μην προδώσεις.

 

Αν δεν είχε πεθάνει έτσι, δεν θα είχε μιλήσει ποτέ τόσο δυνατά.

Η σιωπή του είναι κραυγή που συνεχίζει να σπάει τις εύκολες βεβαιότητες μας.

Και σήμερα, σαν σήμερα, δεν θρηνώ.

Σηκώνω το βλέμμα.

Όπως κι εκείνος.

Όπως πρέπει.

Γιατί κάπου ανάμεσα σε ποίηση, σκιά και τιμή,

έμαθα κι εγώ να νοσταλγώ το μέλλον.

Και να περπατώ μονάχος, μα όχι μόνος.

 

Το κείμενο γράφτηκε «Με τη βοήθεια ενός συνοδοιπόρου σκέψης και λόγου.»