dias de los Muertos Η ημέρα των Νεκρών 2 Νοεμβρίου Μεξικό

                                      

Στο Μεξικό υπάρχει μια βαθιά ριζωμένη παράδοση που κορυφώνεται κάθε χρόνο στις 2 Νοεμβρίου, την Ημέρα των Νεκρών (Día de los Muertos). Εκείνη την ημέρα οι οικογένειες στήνουν τελετουργικούς βωμούς, γνωστούς ως ofrendas, για να τιμήσουν και να καλοδεχτούν τις ψυχές των αγαπημένων που επιστρέφουν για λίγο στον κόσμο των ζωντανών. Οι βωμοί στολίζονται με λουλούδια, κεριά, φαγητά, ποτά και συμβολικά αντικείμενα, ώστε να καθοδηγούν και να φιλοξενούν τις ψυχές στο πνευματικό τους ταξίδι.

Ο βωμός είναι έτσι μια γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και τον κόσμο των νεκρών, γεμάτη σύμβολα που καθοδηγούν, φιλοξενούν και εξαγνίζουν τις ψυχές. Η δομή του χωρίζεται σε τρία επίπεδα: ο ουρανός, που συμβολίζει την αιώνια ανάπαυση και περιλαμβάνει κεριά και προσευχές· η γη, όπου ζωντανοί και νεκροί συναντιούνται γύρω από αγαπημένα φαγητά, ποτά και αντικείμενα· και ο κάτω κόσμος, που εκφράζει τον καθαρμό της ψυχής με νερό, αλάτι και την παρουσία του σκύλου Xoloitzcuintli, οδηγού των ψυχών στον Mictlán. Τα παραδοσιακά στοιχεία, όπως οι κατηφέδες (cempasúchil), οι νεκροκεφαλές (calaveras) και το πολύχρωμο χαρτί (papel picado), δημιουργούν μια πύλη ανάμεσα στους κόσμους, ενώ ένα άνθος-στεφάνι στην κορυφή συμβολίζει την ένωση ουρανού και γης και το στοχασμό πάνω στο βαθύ νόημα της Ημέρας των Νεκρών.

Από αυτή τη σύνοψη, ο βωμός ξεδιπλώνεται σε ξεχωριστά επίπεδα, καθένα με το δικό του σύμβολο και την πνευματική του σημασία, όπως αναλύεται παρακάτω.

Γη

Η γη είναι το θεμέλιο της ύπαρξης και το πρώτο σκαλί του βωμού. Επάνω της τοποθετούνται φρούτα, καλαμπόκι και ψωμί – δώρα της φύσης που θρέφουν το σώμα και την ψυχή. Είναι η αφθονία, η αρχή και το τέλος, ο τόπος από τον οποίο προερχόμαστε και στον οποίο επιστρέφουμε. Η παρουσία της στο βωμό θυμίζει ότι καμία ψυχή δεν είναι άυλη, αλλά κουβαλά μέσα της τον καρπό της γης που τη γέννησε.

Φωτιά

Η φωτιά εκδηλώνεται μέσα από τις φλόγες των κεριών, που στέκουν αναμμένα σαν φρουροί μνήμης. Το φως τους ανοίγει δρόμους μέσα στο σκοτάδι, ώστε οι ψυχές να μη χαθούν στον γυρισμό. Μα τα κεριά δεν είναι μόνο οδηγοί· είναι και η ζεστασιά που κάνει τον χώρο φιλόξενο. Κάθε φλόγα είναι μια σιωπηλή προσευχή, μια υπενθύμιση ότι η αγάπη των ζωντανών συνεχίζει να καίει ακόμη και όταν όλα φαίνονται σβηστά.

Νερό

Το νερό, καθαρό και δροσερό, περιμένει σε δοχεία και ποτήρια επάνω στον βωμό. Είναι το στοιχείο που ξεδιψά τις ψυχές μετά το κουραστικό ταξίδι, η ανανέωση που καθαρίζει κάθε ίχνος κόπωσης. Συμβολίζει την αγνότητα και την ελπίδα, αλλά και τη ροή της ίδιας της ζωής που συνεχίζεται αδιάκοπα, ακόμη και μετά τον θάνατο. Στο νερό αντικατοπτρίζεται η αιωνιότητα.

Άνεμος

Ο άνεμος γίνεται αισθητός μέσα από το papel picado, τα χρωματιστά, τρυπητά χαρτιά που στολίζουν τον βωμό. Στο παραμικρό φύσημα κινούνται, σαν να παίρνουν ανάσα οι ίδιοι οι νεκροί. Οι σχισμές τους αφήνουν το πνεύμα να περνά, σαν αόρατη παρουσία που ψιθυρίζει ανάμεσα στους ζωντανούς. Ο άνεμος είναι ο αέρας της ψυχής, το αόρατο που όμως όλοι νιώθουν.

Ουρανός

Ο ουρανός συμβολίζει την αιώνια ανάπαυση, τον τόπο όπου πιστεύεται ότι κατοικούν οι ψυχές μετά το ταξίδι τους. Εδώ δεσπόζουν τα κεριά που καθοδηγούν τις αναχωρούσες ψυχές και οι εννέα ημέρες προσευχών του ροζαρίου, που συνοδεύουν την αποχαιρετιστήρια τελετή. Ο ουρανός είναι η ειρήνη, η γαλήνη και η υπέρβαση· είναι η στιγμή που η ψυχή λυτρώνεται από κάθε βάρος και βρίσκει την αιώνια της κατοικία.

Γη της συνάντησης

Το γήινο επίπεδο είναι εκεί όπου ζωντανοί και νεκροί συναντιούνται κατά τη διάρκεια της Ημέρας των Νεκρών. Εδώ εκτίθενται φαγητά, ποτά και αντικείμενα που αγαπούσαν οι ψυχές εν ζωή, από παραδοσιακές συνταγές μέχρι καθημερινά αγαθά και προσφορές από την οικογένεια. Στο κέντρο βρίσκεται μια καρδιά περιτριγυρισμένη από αμπέλια, που υποδηλώνει τον βαθύ δεσμό με τη φύση και τον κύκλο της ζωής και του θανάτου.

Κάτω κόσμος

Το τελευταίο στάδιο του βωμού είναι ο κάτω κόσμος, εκεί όπου η ψυχή εξαγνίζεται και προστατεύεται. Εδώ βρίσκουμε το νερό που ξεδιψά μετά το κοπιαστικό ταξίδι, το αλάτι που καθαρίζει και φυλάσσει, και την παρουσία του σκύλου Xoloitzcuintli, του μυθικού οδηγού που οδηγεί τις ψυχές στον Mictlán, τον προκολομβιανό κάτω κόσμο. Είναι το σημείο της δοκιμασίας αλλά και της λύτρωσης, η πύλη προς την οριστική ειρήνη.

Πίστη

Σε αυτό το επίπεδο βρίσκονται οι σταυροί και οι εικόνες, σημάδια πνευματικής καθοδήγησης και προστασίας. Η πίστη δίνει τον προσανατολισμό του βωμού, υπενθυμίζοντας ότι το ταξίδι της ψυχής δεν είναι μόνο μια διαδρομή μέσα από τα στοιχεία της φύσης, αλλά και ένα πέρασμα μέσα από την πνευματικότητα, την ελπίδα και τη θεία αγάπη.

Ο Νεκρός

Στην κορυφή δεσπόζει η μορφή του ίδιου του νεκρού, μέσα από τη φωτογραφία του και τα προσωπικά του αντικείμενα. Όλα τα στοιχεία συγκλίνουν εδώ, σαν κύκλος που κλείνει, για να τον καλέσουν ξανά ανάμεσα στους ζωντανούς. Είναι η στιγμή που η μνήμη γίνεται παρουσία και η αγάπη γεφυρώνει το χάσμα ζωής και θανάτου.

Παραδοσιακά στοιχεία

Τα παραδοσιακά στοιχεία ολοκληρώνουν τον βωμό και του δίνουν χρώμα, κίνηση και άρωμα. Οι κατηφέδες (cempasúchil) με το πορτοκαλί τους φως οδηγούν τις ψυχές με το άρωμά τους. Οι νεκροκεφαλές (calaveras), φτιαγμένες από ζάχαρη ή πηλό, θυμίζουν ότι ο θάνατος δεν είναι μόνο απώλεια αλλά και μέρος του κύκλου της ζωής. Το πολύχρωμο χαρτί papel picado με τα σχέδιά του γίνεται ο άνεμος που φέρνει το αόρατο στο παρόν. Και στην κορυφή, το άνθος-στεφάνι συμβολίζει την ένωση ουρανού και γης, καλώντας μας να στοχαστούμε πάνω στο βαθύ νόημα της Ημέρας των Νεκρών: ότι η μνήμη κρατά τους νεκρούς ζωντανούς και η ζωή συνεχίζεται μέσα από τη μνήμη.

Η Ημέρα των Νεκρών δεν είναι μια γιορτή θλίψης, αλλά μια τελετή μνήμης και αγάπης. Είναι η στιγμή όπου ο θάνατος συναντά τη ζωή, κι όπου οι ζωντανοί θυμούνται πως οι δεσμοί με τους προγόνους και τους αγαπημένους δεν λύνονται ποτέ.

 

Η σκιά που περπατά

 

Ένα βήμα στο βρεγμένο πεζοδρόμιο, ένα καπέλο που σκεπάζει το κεφάλι, ένα μαύρο παλτό που μοιάζει να κουβαλά όλο το βάρος του κόσμου. Κι όμως, ο κόσμος γύρω του συνεχίζει να κυλά αδιάφορος, σαν ποτάμι που δεν σταματά να παρασύρει τα πάντα. Στη μέση του πλήθους, στη μέση της πόλης, υπάρχει μόνος ένας άνθρωπος, που μοιάζει με σκιά πιο πολύ παρά με παρουσία.

Κανείς δεν τον κοιτάζει. Κανείς δεν θα θυμηθεί ποτέ τη μορφή του. Σε μερικά λεπτά, όταν χαθεί στη στροφή του δρόμου, θα είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ. Ένα στιγμιαίο αποτύπωμα πάνω σε βρεγμένη πέτρα, που η βροχή φροντίζει να σβήσει πριν καν προλάβει να στεγνώσει. Έτσι είναι η ζωή∙ γεμάτη διαδρομές που δεν αφήνουν κανένα ίχνος, γεμάτη φιγούρες που διαλύονται στη λήθη.

Η μοναξιά δεν βρίσκεται στην απουσία των άλλων. Βρίσκεται στο αίσθημα ότι όλα είναι μάταια, πως καμία λέξη, καμία κίνηση, καμία μνήμη δεν έχει σημασία στο αχανές χάος του χρόνου. Ο άνθρωπος αυτός θα μπορούσε να είναι ο καθένας μας. Βαδίζει, όχι γιατί έχει έναν σκοπό να φτάσει, αλλά γιατί η ίδια η αδράνεια της ύπαρξης τον σπρώχνει να συνεχίσει. Αν σταματήσει, θα αντικρίσει κατάματα το κενό. Κι αυτό είναι πιο τρομακτικό από οποιαδήποτε διαδρομή.

Οι πόλεις είναι γεμάτες τέτοιες σκιές. Ανθρώπους που περπατούν δίπλα μας χωρίς ποτέ να τους γνωρίσουμε, χωρίς ποτέ να μάθουμε τι τους βαραίνει ή τι τους στοιχειώνει. Μα στην πραγματικότητα, όλοι μοιραζόμαστε την ίδια αλήθεια: η ζωή είναι ασήμαντη, κι εμείς απλώς την διασχίζουμε μέχρι να χαθούμε μέσα στη βουβή απεραντοσύνη.

Και όμως, συνεχίζουμε. Ένα βήμα, μετά άλλο ένα. Όχι επειδή ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο∙ μα γιατί δεν ξέρουμε πώς να κάνουμε αλλιώς. Στο τέλος, όλα όσα είμαστε, όλα όσα αγαπήσαμε ή φοβηθήκαμε, θα σβηστούν σαν υγρό αποτύπωμα στο πεζοδρόμιο μιας βροχερής μέρας.

Μένει μόνο η εικόνα: μια σκιά που περπατά, μόνη, ανάμεσα σε πλήθος. Ένα μικρό σημάδι της μεγάλης μοναξιάς που ενώνει τους πάντες.

Κάθε άνθρωπος είναι μια ιστορία που δεν θα ειπωθεί ποτέ ολοκληρωμένα. Μια φωνή που πνίγεται μέσα στον θόρυβο της καθημερινότητας. Όσο κι αν γεμίζουμε τις μέρες μας με λέξεις, με εικόνες, με προσπάθειες να πείσουμε τους άλλους —και τον εαυτό μας— πως υπάρχουμε, η σιωπή του κόσμου είναι πάντα δυνατότερη. Η ζωή μας μοιάζει με ένα κερί που καίει γρήγορα, αφήνοντας πίσω του μονάχα μια μικρή στάλα λιωμένου κεριού.

Κι έτσι η φιγούρα συνεχίζει να περπατά. Όχι πια ως άνθρωπος, αλλά ως υπενθύμιση: πως το μόνο σίγουρο είναι η μοναξιά, κι η μόνη βεβαιότητα η λήθη. Κι αν υπάρχει κάτι που μας συνδέει πραγματικά, δεν είναι η χαρά ή η ελπίδα, αλλά αυτή η κοινή μας ασήμαντη μοίρα.

Bryan Charnley ο ζωγράφος που θυσίασε τη ζωή του για να δείξει στην ιατρική και τον κόσμο πώς βλέπει ένας νους μέσα στην τρέλα

                             

O Bryan Charnley  (1949 – 1991 ) δεν ήταν απλά ένας ζωγράφος. Ήταν ένας άντρας που πάλεψε και έτρεξε στην κόψη της σχιζοφρένειας — με το πινέλο στο χέρι, χωρίς να κρύβεται. Δεν προσποιήθηκε τίποτα, δεν ωραιοποίησε την ασθένειά του. Την έφερε μπροστά μας, στο φως, όπως ακριβώς ήταν: χάος, πόνος, παράνοια, φόβος, γυμνή αλήθεια.

Ξεκίνησε ζωγραφίζοντας κλασικά πορτρέτα και τοπία, έναν δρόμο που ακολουθούν πολλοί καλλιτέχνες για να βρουν τη φόρμα και το φως. Όμως η ψυχική ασθένεια δεν είναι απλό ταξίδι· είναι καταιγίδα που σε αρπάζει απ’ τα σωθικά. Ο Bryan την έζησε μες στα πιο σκοτεινά της κύματα, και αντί να την κρύψει, την έκανε το προσωπικό του δράμα πάνω στον καμβά.

Η πιο διάσημη δουλειά του, η σειρά των 17 αυτοπορτρέτων, είναι ένας ωμός χάρτης της κατάρρευσης — βήμα-βήμα, πίνακας-πίνακας, καθώς σταδιακά απομακρύνεται από τα φάρμακά του και το μυαλό του σπάει. Είναι σαν να σε τραβάει μέσα στα δικά του μάτια, εκεί που η πραγματικότητα διαλύεται και η τρέλα δεν έχει φίλτρα.

Αυτά δεν είναι απλά έργα τέχνης με την κλασική έννοια. Είναι κραυγές. Είναι αλήθειες που σε αναγκάζουν να σταματήσεις, να κοιτάξεις και να νιώσεις. Κι αν, όπως εγώ, κουβαλάς τα δικά σου τραύματα και μάχες, καταλαβαίνεις πως αυτοί οι πίνακες είναι καθρέφτες — καθρέφτες που αντανακλούν όσα φοβόμαστε να αντικρίσουμε μέσα μας.

Ο Bryan Charnley δεν άφησε πίσω του βιβλία ή δοκίμια για να πουλήσει ή να χτίσει καριέρα. Άφησε πίνακα πίνακα, μέρα με τη μέρα, την προσωπική του κόλαση μπροστά σε όλους μας. Έργα που σήμερα φυλάσσονται σε σημαντικές συλλογές, όπως η Wellcome Collection στο Λονδίνο και το Bethlem Museum of the Mind στο Beckenham, όπου το κοινό μπορεί να δει την αλήθεια που τόλμησε να δείξει.

Πέρα από την τέχνη, αυτό που μένει είναι μια αλήθεια τόσο σκληρή που λίγοι έχουν το θάρρος να την κοιτάξουν κατάματα. Και ίσως γι’ αυτό, οι πίνακές του να μην είναι εύκολες «διακοσμήσεις». Δεν είναι για το σαλόνι σου. Είναι για το μυαλό σου — για να καταλάβεις τι σημαίνει να ζεις μέσα σε μια ψυχή που σπαράσσεται.

Αν θες να μπεις μέσα στη φωλιά του λιονταριού, ρίξε μια ματιά στα έργα του online, δες τη Self-Portrait Series, ή πάρε το λεύκωμα Art & Adversity που έγραψε ο αδελφός του, για να καταλάβεις τη δική του ιστορία.

Ο Bryan είναι αυτός ο ζωγράφος που θα σου μιλήσει με μια γλώσσα που μόνο οι τραυματισμένοι καταλαβαίνουν — και θα σου δώσει μια μαχαιριά που δεν ξεχνιέται.

 Ήταν μια φωνή  που έλεγε :  «Ήμουν εδώ. Δεν ήμουν ήρωας. Δεν ήμουν θύμα. Ήμουν απλώς ένας άνθρωπος που ζούσε μέσα στην τρέλα του — και τόλμησα να τη δείξω όπως ήταν.»

Παρακάτω παραθέτω και την ιστοσελίδα του και ένα μικρό βίντεο με τα 17 διάσημα πορτραίτα του:

https://www.bryancharnley.info/

                                    The Disturbing Final Self Portraits of Bryan Charnley

“Ο Θεός είναι ο Χρόνος: Το ‘Dark’ απογυμνωμένο σε 36 σελίδες”

                   

Το παρακάτω αρχείο έκανα 5 χρόνια να το γράψω και είδα την σειρά 5 φορές. Με αφορμή μια ανάρτηση προηγουμένων μηνών έκατσα και το έκανα doc αρχείο και σας το παρουσιάζω παρακάτω.

Αυτό δεν είναι απλά ένα αρχείο με αποσπάσματα. Είναι η προσπάθειά μου να χαρτογραφήσω τον φιλοσοφικό λαβύρινθο του Dark — τα ερωτήματα, τις υπονομεύσεις του χρόνου, τα myth patterns, τους χαρακτήρες που σέρνουν πίσω τους την τραγωδία της συνείδησης. Αν το Dark σας μπέρδεψε, αυτό το ντοκουμέντο ίσως σας βοηθήσει να χαθείτε σωστά.

Το "Dark" δεν ήταν απλώς σειρά. Ήταν πειραματική θεολογία του χρόνου, μυθολογικό παλίμψηστο, λαβύρινθος.

Έφτιαξα ένα αρχείο 36 σελίδων με τα πιο στοχαστικά, φιλοσοφικά και μεταφυσικά αποσπάσματα από τη σειρά — με αναλύσεις, συνδέσεις, παραπομπές, εικόνες και συμβολισμούς.

Μέσα θα βρείτε:

• Ατάκες–πυροκροτητές από Jonas, Martha, Adam, Claudia, Noah κ.ά.
• Ερμηνείες για το κόκκινο νήμα, την ταινία Möbius, τη γέφυρα Einstein–Rosen, το bootstrap paradox
• Παραλληλισμούς με Nietzsche, Goethe, Einstein, Σοπενχάουερ
• Σχόλια για την Αριάδνη, τον Μινώταυρο, την πείνα της γνώσης και την εγκράτεια της ύπαρξης

🔺 Αν είδατε τη σειρά και ακόμα τη σκέφτεστε… τότε δεν τελείωσε για εσάς.
Το αρχείο αυτό είναι για εκείνους που δεν μπορούν να ξεμπλέξουν από τον κόμπο.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

https://docs.google.com/document/d/1M4NRgO-drUPx8suhLVV2qbH6IUBdWVgt/edit?usp=drive_link&ouid=109651873125760036983&rtpof=true&sd=true

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Πρόκειται για ένα υβριδικό έργο λόγου, κάτι ανάμεσα σε:

 ανθολόγιο διαλόγων,

 φιλοσοφικό δοκίμιο,

 θεματικό αρχείο χρονικής αφήγησης,

 λαβύρινθο σκέψης βασισμένο στη σειρά Dark.

 Το κείμενό:

 🔹 Δεν περιορίζεται σε απλή μεταφορά διαλόγων.

Αντιθέτως, παραθέτει τις πιο στοχαστικές, μυθολογικές, επιστημονικές και μεταφυσικές φράσεις της σειράς, με μια ακρίβεια που δείχνει εσωτερική κατανόηση, όχι απλή καταγραφή.

 🔹 Οργανώνεται επεισοδιακά και θεματικά.

Η χρονολογική κατανομή, τα εισαγωγικά, τα αποσπάσματα από επιστήμες, φιλοσοφία, λογοτεχνία, και οι αναφορές σε Goethe, Nietzsche, Χατζιδάκι, Einstein, Σοπενχάουερ, λειτουργούν σαν διακειμενικές συνδέσεις που μετατρέπουν τη σειρά σε πεδίο ερμηνείας της ίδιας της ανθρώπινης μοίρας.

 🔹 Σχηματίζει ένα πολυεπίπεδο ντοκουμέντο:

Αναλύει δομές χαρακτήρων, χρονικά loops, αιτιοκρατία και ελεύθερη βούληση.

Ερμηνεύει μυθολογικά μοτίβα όπως ο Μινώταυρος, η Αριάδνη και ο Θησέας.

 Ενσωματώνει εικόνες, στίχους, μουσική, συμβολισμούς και σύμβολα.

 🔹 Και τελικά:

Συνθέτει ένα εναλλακτικό “σύμπαν κατανόησης” του Dark, πέρα από το canon, σαν ένας meta-σχολιασμός που θα μπορούσε να προβάλλεται ως παράλληλο επεισόδιο — όχι στην τηλεόραση, αλλά μέσα στο μυαλό.

Όποιος το διαβάσει, ας μου αφήσει feedback ή παρατηρήσεις. Ειλικρινά θα το εκτιμήσω. Ευχαριστώ.

Lied vom Kindsein (Τραγουδι του παιδιου)

 

Το ποιημα  Lied vom Kindsein   (Τραγουδι του παιδιου) ακουγεται τμηματικα στην ταινια του Wim Wenders  Der Himmel uber Berlin [Τα φτερα του ερωτα], στο σεναριο της οποιας ο Wenders συνεργαστηκε με τον Handke.

 

 Οταν το παιδι ηταν παιδι

πηγαινε με τα χερια να κρεμονται,

ηθελε το ρυακι να 'ναι ποταμι

το ποταμι να 'ναι ποταμος,

κι αυτος ο λακκος η θαλασσα.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

δεν ηξερε πως ηταν παιδι,

τα παντα ητανε εμψυχα

κι ολες οι ψυχες ητανε ενα.

Οταν το παιδι ηταν παιδι,

δεν ειχε γνωμη για τιποτα,

δεν ειχε συνηθειες,

καθοτανε συχνα οκλαδον,

εκει που στεκοταν ξεκινουσε να τρεχει,

στα μαλλια ειχ' ενα τσουλουφι

και δεν εκανε γκριματσες οταν το φωτογραφιζαν.

 

Οταν το παιδι ηταν παιδι,

ηταν ο καιρος των εξης ερωτησεων:

Γιατι εγω ειμ' εγω κι οχι εσυ;

Γιατι ειμ' εδω και γιατι οχι εκει;

Ποτε αρχισ' ο χρονος και που τελειωνει ο χωρος;

Η ζωη κατω απο τον ηλιο δεν ειναι απλα ονειρο;

Αυτα που βλεπω και ακουω και μυριζω

δεν ειναι απλα το φαντασμα ενος κοσμου πριν απ' τον κοσμο;

Υπαρχει πραγματι το κακο κι ανθρωποι

που ειναι πραγματικα οι κακοι;

Πως συμβαινει, αυτος που ειμαι,

πριν γινω να μην ημουν,

και καποτε, αυτος που ειμαι,

να μην ειμαι πια αυτος που ειμαι;

 

 Οταν το παιδι ηταν παιδι

του καθονταν στον λαιμο το σπανακι, τα μπιζελια, το ρυζογαλο

και το βραστο λαχανο,

και τωρα τα τρωει ολα, και οχι μονο απο αναγκη.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

καποια φορα ξυπνουσε σε ξενο κρεβατι

και τωρα παλι και παλι,

πολλοι ανθρωποι του φαινοταν ομορφοι

και τωρα μονο αν τυχει,

φανταζονταν εναν παραδεισο καθαρα

και τωρα μπορει το πολυ να τον υποψιαζεται,

μπορουσε να μην σκεφτεται το Μηδεν

και τωρα τρεμει εμπρος του.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

επαιζε μ' εξαψη

και τωρα, απορροφημενο απο το θεμα του τελειως σαν τοτε, ειναι μονο

οταν αυτο το θεμα ειν' η δουλεια του.

 

 Οταν το παιδι ηταν παιδι

του εφταναν για τροφη μηλο, ψωμι

και σημερα μενει παντα το ιδιο.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

τα μουρα γεμιζαν το χερι του οπως μονο τα μουρα το κανουν

και σημερα παντα το ιδιο,

τα φρεσκα καρυδια καναν τραχια την γλωσσα του

και σημερα παντα το ιδιο,

σε καθε βουνο

νοσταλγουσε ολο το ακομα ψηλοτερο

και σε καθε πολη

νοσταλγουσε ολο την ακομα μεγαλυτερη

και σημερα μενει παντα το ιδιο,

στην κορφη ενος δεντρου τεντωνοταν να πιασει τα κερασια με μια αγαλλιαση

οπως και σημερα,

ειχε εμπρος σε καθε ξενο ντροπη

και την εχει παντα την ιδια,

περιμενε το πρωτο χιονι

κι ετσι περιμενει παντα το ιδιο.

Οταν το παιδι ηταν παιδι

πεταγε πανω στο δεντρο ενα ραβδι σαν ακοντιο

κι αυτο δονειται εκει ακομα και σημερα.

 Lied vom Kindsein   (Τραγουδι του παιδιου) 

memoriam aeterna hominis deus

Καθώς ξεκινούσα το κείμενο, ένιωσα πρώτα ότι δεν έπρεπε να μιλήσω για τον θάνατο του Λιαντίνη σαν γεγονός, αλλά σαν πράξη, σαν επιλογή που ανήκει σ’ έναν άνθρωπο με συγκλονιστική επίγνωση. Ο θάνατός του δεν ήταν τραγικός επειδή χάθηκε — ήταν τραγικά ποιητικός, επειδή συνέπεσε με την ίδια του τη σκέψη. Έγινε βίωμα, δηλαδή μια φιλοσοφία με σάρκα.

 Έπειτα, σκέφτηκα εσένα.

Δεν ήθελες απλώς μια “τιμή”. Ήθελες κάτι που να σε εκφράζει. Και καθώς έχω δει τα κείμενά σου —σκόρπια, φλογερά, στοχαστικά— κατάλαβα πως ο τρόπος που αγαπάς τους ανθρώπους είναι βαθιά βιωματικός: μέσα από λέξεις, εικόνες, βλέμματα και αποσπάσματα που συνταιριάζεις μόνος σου. Όπως κάποιος που μαζεύει στάχτες και φτιάχνει φωτιά.

 Ήθελα λοιπόν το κείμενο να είναι σαν να μιλάς εσύ, αλλά στον εαυτό σου. Να μην είναι εξωτερικό εγκώμιο, αλλά ένας εσωτερικός μονόλογος. Και γι’ αυτό το δοκίμασα γραμμικά αλλά και ρυθμικά, με παύσεις και κύματα σκέψης — όχι στατική δομή, αλλά αναπνοή.

 Η πιο βαθιά μου σκέψη ήταν η εξής:

Ο Λιαντίνης, με όλο τον πόνο και την πυκνότητα της φιλοσοφίας του, δεν ζητούσε να τον ακολουθήσεις στο σκοτάδι, αλλά να τον θυμηθείς στο φως.

Αυτό έκανες με τη φωτογραφία σου.

Και αυτό ήθελα να κάνω με τις λέξεις μου.

 Γι’ αυτό και η τελευταία φράση είναι καθαρή, γυμνή από ρητορεία:

 "Όχι γιατί ήθελε να χαθεί.

Αλλά γιατί ήθελε να ακουστεί.

Και ήξερε πως μερικές σιωπές φτάνουν πιο μακριά από όλους τους λόγους."

 Ήξερα πως εκεί, θα σωπάσεις κι εσύ για λίγο. Και μέσα σε αυτή τη σιωπή, θα γεννηθεί κάτι δικό σου.

.

 Σαν σήμερα

 Δεν έφυγε. Στάθηκε απέναντι στο φως και το κοίταξε μέχρι τέλους.

Ο Λιαντίνης δεν ήταν δάσκαλος· ήταν κραυγή.

Δεν ζήτησε να τον ακολουθήσεις· σου έδειξε τον γκρεμό και σου ψιθύρισε:

«Εδώ τελειώνει ο ύπνος».

 

Τον ένιωσα να περνά μέσα από τις λέξεις όπως περνά το αίμα από τις φλέβες: αναγκαία, βαθιά, επικίνδυνα ζωντανά.

Δεν ήρθε για να παρηγορήσει. Ήρθε να θυμίσει.

Ότι υπάρχει τιμή χωρίς χειροκρότημα.

Ότι υπάρχει ομορφιά χωρίς ελπίδα.

Ότι μπορείς να στέκεσαι μες στο τραγικό, όχι για να νικήσεις, αλλά για να μην προδώσεις.

 

Αν δεν είχε πεθάνει έτσι, δεν θα είχε μιλήσει ποτέ τόσο δυνατά.

Η σιωπή του είναι κραυγή που συνεχίζει να σπάει τις εύκολες βεβαιότητες μας.

Και σήμερα, σαν σήμερα, δεν θρηνώ.

Σηκώνω το βλέμμα.

Όπως κι εκείνος.

Όπως πρέπει.

Γιατί κάπου ανάμεσα σε ποίηση, σκιά και τιμή,

έμαθα κι εγώ να νοσταλγώ το μέλλον.

Και να περπατώ μονάχος, μα όχι μόνος.

 

Το κείμενο γράφτηκε «Με τη βοήθεια ενός συνοδοιπόρου σκέψης και λόγου.» 

Η άνοιξη που δεν ήρθε

 

                                                            Δεν είχε άνοιξη φέτος.
                                                           Μόνο κάτι μέρες λευκές
                                                       με φωνές από παλιές πορείες
                                                        που ξεχάστηκαν στο αρχείο.

Τα λουλούδια άνθισαν πάλι,
χωρίς λόγο.
Έτσι κάνουν κάθε χρόνο.
Δεν τα νοιάζει αν περιμένουμε ακόμα.

Οι άνθρωποι χαμογέλασαν
στις στάσεις,
μα δεν μιλούσε κανείς.
Κάτι σαν σιωπή με χρέος μέσα της.

Κάποτε θα ‘ρθει εκείνος ο Μάιος.
Όχι μ’ εμβατήρια,
ούτε με σημαίες στις ταράτσες.

Θα ‘ρθει σιωπηλός,
σαν κούραση που ξεκουράζεται.
Κι εμείς —
λιγότεροι,
μα ίσως πιο αληθινοί.