Είμαι
εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης,
απ΄ όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει
πιο χυδαία φιλοδοξία, απ’ το να θέλουμε
να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο «υπείροχον
έμμεναι άλλων», που μας άφησαν οι αρχαίοι.
Είμαι
εναντίον των βραβείων,
γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του
ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω
την αξία κάποιου κατώτερου μου -και
κάποτε θα πρέπει να απαλλαγούμε από την
συγκατάβαση των μεγάλων. Παίρνω βραβείο
σημαίνει παραδέχομαι πνευματικά αφεντικά
-και κάποτε θα πρέπει να διώξουμε τα
αφεντικά από τη ζωή μας.
Είμαι
εναντίον των χρηματικών επιχορηγήσεων.
Σιχαίνομαι τους φτωχοπρόδρομους που
απλώνουν το χέρι τους για παραδάκι. Οι
χορηγίες μεγαλώνουν την μανία μας για
διακρίσεις και τη δίψα μας για λεφτά·
ξεπουλάνε την ατομική ανεξαρτησία μας.
Είμαι
εναντίον των λογοτεχνικών συντάξεων.
Προτιμώ να πεθάνω στην ψάθα, παρά να
αρμέγω το υπουργείο -κι ας με άρμεξε το
κράτος μια ολόκληρη ζωή. Γιατί να με
ταΐζει το Δημόσιο επειδή έγραψα μερικά
ποιήματα; Και γιατί να αφήσω το Κράτος
να χωθεί ακόμη περισσότερο στη ζωή μου;
Είμαι
εναντίον των σχέσεων με το κράτος και
βρίσκομαι σε διαρκή αντιδικία μαζί του.
Ποτέ μου δεν πάτησα σε υπουργείο και το
καυχιέμαι. Η μόνη μου εξάρτηση από το
κράτος είναι η εφορεία, που με γδέρνει.
Είμαι
εναντίον των εφημερίδων.
Χαντακώνουν αξίες, ανεβάζουν μηδαμινότητες,
προβάλλουν ημετέρους, αποσιωπούν τους
απροσκύνητους. Όλα τα μαγειρεύουν, όπως
αυτές θέλουν. Δεξιές, αριστερές, κεντρώες
-όλες το ίδιο σκατό.
Είμαι
εναντίον των κλικών.
Προωθούν τους δικούς τους· τους άλλους,
όλους τους θάβουν. Όποιοι δεν τους
παραδέχονται, καρατομούνται. Κυριαρχούν
οι γλύφτηδες και οι τζουτζέδες. Δεν έχω
καμμιά αμφιβολία πως το μέλλον ανήκει
στα σκουπίδια.
Είμαι
εναντίον των κουλτουριάρηδων.
Όλα τ’ αμφισβήτησαν, εκτός από τις
τρίχες τους. Τους έχω μάθει για καλά.
χαλνούν τον κόσμο με την κριτική τους.
Όλους τους βγάζουν σκάρτους και
πουλημένους. Και μόλις πάρουν το πτυχίο,
αμέσως διορίζονται στα υπουργεία· από
παντού βυζαίνουν και ο ιδεαλισμός τους
ξεφουσκώνει μέσ’ στα βολέματα του
κατεστημένου.
Είμαι
εναντίον κάθε ιδεολογίας,
σε οποιαδήποτε απόχρωση και αν μας την
πασέρνουν. Όσο πιο γοητευτικές και
προοδευτικές είναι οι ιδέες, τόσο πιο
τιποτένια ανθρωπάκια μπορεί να κρύβονται
από πίσω τους. Όσο πιο όμορφα τα λόγια
τους, τόσο πιο ύποπτα τα έργα τους. Όσο
πιο υψηλοί οι στόχοι, τόσο πιο άνοστοι
οι στίχοι.
Είμαι,
προπάντων, εναντίον κάθε ατομικής
φιλοδοξίας,
που καθημερινά μας οδηγεί σε μικρούς
και μεγάλους συμβιβασμούς. Αν σήμερα
κυριαρχούν παραγοντίσκοι και τσανάκια,
δεν φταίει μόνο το κωλοχανείο· φταίνε
και οι δικές μας παραχωρήσεις και
αδυναμίες. Αν πιάστηκε η μέση του
οδοκαθαριστή, φταίμε και εμείς που
πετάμε το τσιγάρο μας στον δρόμο. Κι αν
η λογοτεχνία μας κατάντησε σκάρτη, μήπως
δεν φταίει και η δική μας σκαρταδούρα;
Ντίνος Χριστιανόπουλος κείμενο του 1977
Από το περιοδικό ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ, αρ. 1, Ιανουάριος - Απρίλιος 1979
Ξεκίνησα τις εκπομπές και το μπλογκ γιατί ψάχνω τρόπο να εκφράσω όλα αυτά που έχω στο μυαλό μου και πότε βρίσκω και πότε δεν βρίσκω.Υπάρχουν χιλιάδες σκέψεις στο μυαλό μου αλλά φεύγουν σαν αστραπή και είναι άσχετες μεταξύ τους που αφορούν γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή μου και στιγμιαίους προβληματισμούς για το τι θα συναντήσω στο μέλλον.
Μακάρι να μπορούσα να δω το μέλλον μου αν και αυτό δεν είναι και τόσο καλό.Υπάρχουν και χιλιάδες ερωτήματα υπαρξιακού τύπου.
Έψαχνα σήμερα να βρω κι άλλες ιστοσελίδες όμοιες με την δικιά μου και βρήκα.Βρήκα ιστοσελίδες πεθαμένες. Εννοώ που έχουν να ενημερωθούν μήνες χρόνια.
Όλα έχουν ένα κύκλο με αρχή, μέση και τέλος γνωστό αυτό σε όλους τους τομείς. Από ένα βλέμμα, μια σκέψη, μια φευγάτη σκέψη που μέχρι να την σκεφτείς την έχεις ξεχάσει μέχρι την γέννηση και τον θάνατο του σύμπαντος.
Σε κάποια στιγμή σε πιάνει μια τρέλα και λες θα κάνω ραδιοφωνική εκπομπή όχι για να βγάλω κέρδος αλλά για να εξωτερικεύσω τα συναισθήματα μου. Ξεκινάς λοιπόν και αγοράζεις τα μηχανήματα, τα ρυθμίζεις, κάνεις δοκιμές, ξεκινάς τις εκπομπές. Στην αρχή αν έχεις μιλήσει με πολλούς και έχεις αρκετούς γνωστούς και τους έχει ζαλίσει με την ημερομηνία έναρξης της εκπομπής σε ακούνε αρκετά άτομα. Όσο περνάει ο καιρός το ενδιαφέρον λιγοστεύει όχι γιατί απαραίτητα γίνεσαι χειρότερος στις μουσικές σου επιλογές αλλά γιατί πολύ απλά σου κάναν την χάρη να σε ακούσουν και κάπου σε βαρέθηκαν. Είναι γνωστό άλλωστε ότι το ραδιόφωνο περνάει κρίση.
Σε κάποια στιγμή της πορείας σου λες άντε να κάνω ένα μπλογκ να λέω τα εσώψυχα μου.Η ίδια διαδικασία ακολουθείτε και φτάνεις στο ίδιο αποτέλεσμα. Νομίζεις ότι σε διαβάζει κανείς; Κανείς. Το πολύ 2-3 φίλοι από συμπαράσταση ή από ενδιαφέρον. Τελικά καταλήγεις να εκπέμπεις μόνος σου, να σπάς το κεφάλι σου για να γράψεις κάτι πιασάρικο με έξυπνο τίτλο μήπως και σε διαβάσει κανείς που τελικά το διαβάζεις μόνος σου και καταλήγεις να μεταλλαχτείς για να καταφέρεις να έχεις αναγνωσιμότητα και ακροαματικότητα. Σε αντίθετη περίπτωση μένεις μόνος σου με 2-3 ακολούθους και επαναλαμβάνεσαι σε τακτά και όλο πιο τακτά διαστήματα ώσπου τα παρατάς όλα.
Στην καλύτερη περίπτωση τα παρατάς γιατί βαρέθηκες να τα λες και να τα ακούς μόνος και στην κακή γιατί εμφανίζονται τόσο σοβαρά προβλήματα υγείας που εκεί πραγματικά δεν προλαβαίνεις ούτε να σκεφτείς. Ακόμα και εκεί όμως θα έχεις τις αναγκαίες ,εθιμοτυπικές θα τις έλεγα επισκέψεις ορισμένων που πρέπει να βγούν από την υποχρέωση και να σε επισκεφτούν. Στο τέλος σου μένει ένας ξύλινος σταυρός και η ζωή συνεχίζεται.
Όλα τα παραπάνω με κάνουν να σκέφτομαι ότι δεν χρειάζεται να υπόσχομαι συχνές αναρτήσεις και εβδομαδιαίες εκπομπές.Για να καταφέρεις να έχεις διάρκεια σε κάποια πράγματα πρέπει αυτά να είναι αυθόρμητα και όχι καταναγκαστικά.
Τελικά ίσως να έχει δίκιο ένας φίλος που λέει να κάνω εκπομπές και αναρτήσεις άσχετα με το αν επαναλαμβάνονται τα τραγούδια ή αν επαναλαμβάνομαι εγώ με αυτά που γράφω στις αναρτήσεις μου.Αρκεί αυτό που θέλω να το κάνω για μένα όποτε θέλω να μεταδίδω και να γράφω ότι θέλω γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνάω ότι όλα αυτά τα ξεκίνησα για μένα και όχι για τον κόσμο και νομίζω ότι έχει δίκιο.
Όπως κάθε Πέμπτη έτσι και χτες μπήκα να δω στο ιστολόγιο της Κουλτουρόσουπας (http://www.kulturosupa.gr/) τις νέες αφίξεις ταινιών στον Κινηματογράφο και μου απέσπασε την προσοχή η ταινία "Η Φυλή".
Η Φυλή δεν είναι μια απλή από ταινία, είναι μια κινηματογραφική εμπειρία. Δίχως υπότιτλους, δίχως διαλόγους, το φιλμ μπαίνει στα άδυτα ενός σχολείου κωφών και παρακολουθεί μια κοινωνία με δικούς της κώδικες. Εικόνες «ηχηρές», έντονες, δοσμένες νατουραλιστικά, αφηγούνται μια ιστορία βίας και ενηλικίωσης. Η σιωπή κυριαρχεί, γι’ αυτό και η κραυγή των ηρώων είναι ακόμη πιο σπαρακτική. Η «φυλή» του τίτλου, θα μπορούσε να αναφέρεται στον κόσμο των συμμοριών, όπως αυτός σκιαγραφείται στο φιλμ, ή στον κόσμο των κωφών. Πάνω απ’ όλα, όμως, μιλά για την ανθρώπινη φυλή, η οποία, ανεξαρτήτως φύλου, χρώματος ή φωνής, είναι ικανή για τις πιο φωτισμένες αλλά και για τις πιο ειδεχθείς σκέψεις και πράξεις.
Πρόκειται για μία ταινία που, πραγματικά, όσο αρνητικά και να την κρίνεις είναι αδύνατο να την απορρίψεις. Ένα νεαρό αγόρι που καταφθάνει σε ένα σχολείο. Ένας ασύλληπτος κύκλος διαφθοράς που περιμένει να τον καταπιεί. Εικόνες τρομακτικής βίας, ψυχολογικής, σωματικής, συναισθηματικής. Φρέσκια νεαρά κορίτσια που εκδίδονται με χαρά για ένα μάτσο χαρτονομίσματα, αιμοβόροι νέοι που τρομοκρατούν οποιονδήποτε “αδύναμο κρίκο” για κάθε όφελος, realtime καταγραφή μίας απαρχαιωμένης μεθόδου έκτρωσης, realtime σεξ, αγοραίο και μη και, τελευταία κορύφωση της όλης αφήγησης μία απίστευτη “σπλατεριά” που σου έρχεται κυριολεκτικά από εκεί που δεν το περιμένεις.
Και όλο αυτό το κλίμα σαπίλας σε κάθε επίπεδο συνοδεύεται από απόλυτη σιωπή. Απόλυτη.Διότι το σχολείο είναι σχολείο κωφαλάλων, όπως και οι νεαρές εκδιδόμενες, οι αιμοβόροι μικροεγκληματίες και όλος ο κύκλος ανθρώπων των οποίων τη ζωή κρυφοκοιτούμε. Και ενώ η ταινία ξεκινά έτσι βάζοντας σε σε μία πολύ απλή και γνωστή διαδικασία κατά την οποία παρακολουθείς το “άλλο” εξασφαλίζοντας αφελείς παρατηρήσεις του τύπου “έτσι κάνουν οι κωφάλαλοι μάθημα”, “έτσι μαλώνουν οι κωφάλαλοι” και “έτσι χειροκροτούν οι κωφάλαλοι”, σταδιακά βυθίζεσαι σε ένα σύμπαν όπου αυτά που σε απασχολούν ξεπερνούν κατά πολύ την έλλειψη λόγου, κάνοντάς σε να την ξεχάσεις παντελώς. Υπό αυτό το πρίσμα η ταινία είναι, τουλάχιστον κατά τη γνώμη μου, αριστουργηματική.
Είναι μία από τις ελάχιστες φορές που -επιτέλους!- η διαφορετικότητα συνυπάρχει με το συμβατικό ως αμαρκάριστη και φυσιολογική, τόσο που την ξεχνάς, τόσο που τελικά δεν μπορείς πια να τη δεις. Αυτός είναι, ούτως ή άλλως- ο στόχος, η απόλυτη εξοικείωση, και όχι η εξιδανίκευση.
Όσο για την πλήρη έλλειψη ομιλίας, αλλά και το γεγονός ότι όλοι μιλούν μεταξύ τους στη νοηματική, γλώσσα άγνωστη για την πλειοψηφία του κοινού, το οποίο, κατά τα άλλα, κατανοεί αβίαστα τα τεκταινόμενα, το μόνο που έχω να πω είναι ότι πρόκειται ξεκάθαρα για μια σπουδή πάνω στην ανθρώπινη επικοινωνία και το βαθμό στον οποίο αυτή υπερέχει, τελικά, των λέξεων.
Σκηνοθετικά κάποιες σκηνές είναι αριστοτεχνικές και πραγματικά προσιδιάζουν σε χορογραφία. Ξεχωρίζω μία συγκεκριμένη σκηνή όπου μία ομάδα νεαρών αγοριών μπλέκονται σε καβγά τη στιγμή που οι υπόλοιποι συμμαθητές τους παρακολουθούν την ταραχή αντιδρώντας έντονα με κάθε τρόπο. Όλα μοιάζουν συγχρονισμένα, αβίαστα και φυσικά, υπογραμμισμένα από την ένταση που προσδίδει η έλλειψη ήχου.
Όπως έχει γίνει σαφές θεωρώ ότι το εύρημα του Slaboshpitsky, είναι ακριβώς αυτή η ετερογένεια και η ποικιλία στα θέματα που εισάγει, τόσο που στο τέλος αναρωτιέσαι για την εστίασή του και αυτό που θέλησε να πει. Και για αυτό το λόγο είναι και εξαιρετική η αμφίσημη επιλογή του τίτλου της ταινίας. Ωστόσο νομίζω ότι η ταινία ξεφεύγει λίγο από τα ανεκτά όρια, επεκτείνεται σε σκληρές σκηνές χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος πετυχαίνοντας απλώς και μόνο να προκαλέσει (με την θετική αλλά και την αρνητική έννοια). Για αυτό το λόγο νομίζω ότι η ταινία απέκτησε / θα αποκτήσει πολλούς φίλους αλλά και πολλούς εχθρούς.
Πρόκειται για πραγματικά εμπειρικό κινηματογράφο που δεν έχουμε ξαναδεί κυρίως για την πιστότητα του. Αν είστε σινεφίλ δεν πρέπει να χάσετε για κανένα λόγο, είναι κυριολεκτικά μία εμπειρία κινηματογραφική, ένα “αξίζει να το δεις” και μάλιστα, συμπληρώνω, να το δεις στο σινεμά.Πραγματικά μην τη χάσετε, ακόμα και να μην σας αρέσει τελικά θα βγείτε από την αίθουσα κερδισμένοι, είναι σίγουρο.
Το The Tribe απέσπασε ήδη το Μεγάλο Βραβείο της «Εβδομάδας της Κριτικής», το Βραβείο Οραματιστή από την France 4, το Βραβείο του Ιδρύματος Gan για την υποστήριξη της διανομής στο Φεστιβάλ Καννών 2014, καθώς και το Βραβείο «Επόμενο Κύμα» – Austin Fantastic FF 2014 στις Η.Π.Α.
Το The Tribe έκανε την Ελληνική του πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2014 σαν μέρος του Μεγάλου Διαγωνιστικού. Mια ταινία του Μiroslav Slaboshpitsky.
IMDB ratting 7,5. 132 min. http://www.imdb.com/title/tt1745787/
Για όλες τις ενέργειες ενός ανθρώπου πρέπει να έρθει το πλήρωμα του χρόνου και η ωρίμαση είτε ψυχικά είτε σωματικά ώστε να προβεί σε αυτή την ενέργεια.Έτσι συνέβη και με εμένα που τώρα αισθάνθηκα, όπως λέει ο Παγκόσμιος Οικουμενικός ποιητής μας ο Κ.Π.Καβάφης "σαν έτοιμος από καιρό σαν θαρραλέος".Αισθάνθηκα σωματικά, πνευματικά, και κυρίως ψυχικά έτοιμος να αντιμετωπίσω κατάματα το μεγαλείο του ανθρώπου σύμφωνα με την γραφή του Καζαντζάκη.
Πρώτη επαφή με τον Καζαντζάκη είχα σε παιδική ηλικία με την σειρά "Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται"μία τηλεοπτική δραματική σειρά που προβλήθηκε από την ΕΡΤ την περίοδο 1975-1976 και συντάραξε το τηλεοπτικό κοινό, σημειώνοντας υψηλή τηλεθέαση για τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Μεγαθήρια της εποχής πρωταγωνιστούσαν στην σειρά όπως:
Η σειρά υπάρχει ακόμα στο youtube για όποιον ενδιαφέρετε να την δει.Ενώ ο Αλέξης Γκόλφης είχε την ίδια μοίρα περίπου με όσους υποδύθηκαν τον Χριστό (πλην του Jim Caviesel) και μετά τη επιτυχία που έκανε εξαφανίστηκε από το χώρο του θεάματος έχασε την μητέρα του και μετά από λίγο καιρό του έκαναν έξωση από το σπίτι του. Καταφύγιο βρήκε σε μια εγκαταλελειμμένη μονοκατοικία στα Πατήσια, ενώ για φαγητό πήγαινε στην ενορία της γειτονιάς του για να πάρει ένα κομμάτι ψωμί από το συσσίτιο αστέγων. Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά είχαν μπει για τα καλά στη ζωή του.Στις 3 Αυγούστου το 2007 τον βρήκαν, σ΄ ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι στην πλατεία Κολιάτσου, σε κακή κατάσταση, σχεδόν ημιλυπόθημος,και τον μετέφεραν στον Ερυθρό Σταυρό με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Δύο μέρες μετά, στις 5 Αυγούστου του 2007, άφησε την τελευταία του πνοή. Ο Αλέξης Γκόλφης πέθανε στα 59 έχοντας βαδίσει τον δικό του Γολγοθά.Έμεινε στα αζήτητα του νεκροτομείου για 2 μήνες, από τις 5 Αυγούστου έως τις 10 Οκτωβρίου, αφού κανείς δεν τον είχε αναζητήσει.Η ταυτότητά του διαπιστώθηκε τυχαία, όταν έτυχε να δει το πτώμα του ο ιατροδικαστής Φίλιππος Κουτσαύτης, που είναι παντρεμένος με την ηθοποιό Μαίρη Ιγγλέση. Η σύζυγός του ήταν συμπρωταγωνίστρια του Αλέξη στην τηλεοπτική σειρά και έτσι ο κος Κουτσαύτης τον αναγνώρισε.
Αρκετά χρόνια αργότερα στις 13 Οκτωβρίου 1988 o Καζαντζάκης επανήλθε στο προσκήνιο της Ελληνικής επικαιρότητας με την προβολή της ταινίας "Ο Τελευταίος Πειρασμός" του Μάρτιν Σκορσέζε. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τότε πως είχαν εισβάλει οι πιστοί και σταμάτησαν την προβολή της ταινίας.Σπάνια μία ταινία ξεσηκώνει εξίσου μεγάλες ή και μεγαλύτερες αντιδράσεις σε σχέση με το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε.
Οι αντιδράσεις χριστιανικών ομάδων, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ, υπήρξαν άμεσες και βίαιες. Προτού καλά-καλά η ταινία προβληθεί στις αίθουσες, δεκάδες ομάδες φονταμελιστών Χριστιανών κατέκλυσαν με επιστολές την εταιρεία παραγωγής, ζητώντας να καταστραφούν όλες οι σχετικές κόπιες. Μετά την προβολή του φιλμ, σημειώθηκαν περιστατικά μαζικής υστερίας. Σε μία πόλη της Φλόριντα, μέλη του τοπικού συμβουλίου προσπάθησαν να πετύχουν την απαγόρευση της ταινίας – ευτυχώς, ένας δικαστής έκρινε την απόφασή τους ως αντισυνταγματική. Όπου και να προβαλλόταν η ταινία, την ακολουθούσε ο χαρακτηρισμός «πορνογραφική, «βλάσφημη», «ιερόσυλη». Τις μεγαλύτερες αντιδράσεις ξεσήκωνε βεβαίως η διάσημη σεκάνς, προς το τέλος της ταινίας (και του βιβλίου), στη οποία ο Χριστός, πάνω στον σταυρό, βιώνει τον «τελευταίο πειρασμό» του τίτλου – o Θεός του "στέλνει" ένα όνειρο στο οποίο γλιτώνει τη σταύρωση, ενδίδει στις επίγειες απολαύσεις, βιώνει τον έρωτα με τη Μαγδαληνή, παντρεύεται τις αδελφές του Λαζάρου, Μάρθα και Μαρία και κάνει μαζί τους οικογένεια, ζώντας έτσι μία συνηθισμένη ανθρώπινη ζωή.
Η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, που βεβαίως καταδίκασε την ταινία, όπως είχε κάνει και με το βιβλίο, επηρέασε αρκετά τα μέσα και πέτυχε την απαγόρευση του κινηματογραφικού «Πειρασμού» σε Λατινοαμερικανικές χώρες, όπως η Αργεντινή, η Χιλή, η Βραζιλία και η Κολομβία. Το Ισραήλ επίσης ενέδωσε σε πιέσεις για απαγόρευση, αλλά αργότερα ανακάλεσε. Σε άλλες χώρες, παρότι δεν απαγορεύθηκε η ταινία, σημειώθηκαν βίαια περιστατικά κατά την προβολή της. Για παράδειγμα, στη Γαλλία, φανατικοί πολέμιοι του "Πειρασμού" εισέβαλαν σε αίθουσες, βάζοντας φωτιά, ρίχνοντας δακρυγόνα και βόμβες καπνού προκειμένου να διακόψουν την προβολή. Σε ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ στη Νότια Αφρική το 1992, οι διοργανωτές υποχρεώθηκαν να ακυρώσουν την προβολή της ταινίας, μετά από απειλές θανάτου που έλαβαν από αγνώστους.
Στην Ελλάδααρχικά, οι αρχές αρνήθηκαν να ενδώσουν στις αναμενόμενες πιέσεις της Εκκλησίας για απαγόρευση της ταινίας. Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 1988, διαδηλωτές, υπό την καθοδήγηση ενός ιερέα, εισέβαλαν σε μία αίθουσα που πρόβαλε την ταινία, συνεπλάκησαν με αστυνομικούς και κατέστρεψαν τον κινηματογραφικό εξοπλισμό. Μετά από αυτά τα ευτράπελα, αποφασίστηκε δικαστικώς να απαγορευθεί η προβολή της ταινίας στη χώρα μας. Τα δικαστήρια δικαιολόγησαν την απόφασή τους, αναφέροντας ότι η ταινία «προσβάλλει τη δημόσια αξιοπρέπεια και τις θρησκευτικές ευαισθησίες» και πως «το βασικό της μήνυμα είναι ανήθικο». Έτσι, ο «Τελευταίο Πειρασμός» του Σκορσέζε πέρασε στην ιστορία ως μία από τις ελάχιστες ταινίες των οποίων η προβολή απαγορεύτηκε στην Ελλάδα. Θεωρούμενο μέχρι σήμερα προσβλητικό για τον Χριστιανισμό, το έργο του Καζαντζάκη και η κινηματογραφική, διά χειρός Σκορσέζε, εκδοχή του, αποτελούν ωστόσο, μία από τις ισχυρές, ίσως ακριβώς λόγω της ανορθόδοξης προσέγγισής τους, ιστορίες θρησκευτικής πίστης.
Το θέμα του Καζαντζάκη ατόνησε στο υποσυνείδητο μου για 20 τουλάχιστον χρόνια ώσπου το 2011 μου έκαναν δώρο την Ασκητική ενώ ταυτόχρονα επανακυκλοφόρησε και η Οδύσσεια.Λίγα λόγια για την Οδύσσεια.
Η πρώτη ομοιότυπη έκδοση της Οδύσσειας του 1938, σε 3.000 αντίτυπα, σφραγισμένα, αριθμημένα και υπογεγραμμένα από τον Εκδότη. 33.333 στίχοι, με τις περιπέτειες, φυσικές και πνευματικές, και τα ταξίδια τού Οδυσσέα αφ’ ότου επέστρεψε στην Ιθάκη και έφυγε ξανά, μέχρι τον θάνατό του στον Νότιο Παγωμένο Ωκεανό. Περιλαμβάνεται Επίμετρο με χειρόγραφα του ποιητή (Ιστορικό γραφής τού Έπους, Περίληψή του και στίχοι από την τρίτη –από τις επτά συνολικά– γραφή), καθώς και ένθετο Λεξιλόγιο, καταρτισμένο από τον ίδιο τον δημιουργό. Μια μνημειώδης συλλεκτική έκδοση, φόρος τιμής στον οικουμενικό μας συγγραφέα και στο Έργο ζωής του.
Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
«Πρέπει να φροντίσω το κορμί μου, αλλιώς αυτό το έργο θα με ρίξει καταγής», έγραψε για την ΟΔΥΣΣΕΙΑ του των 33.333 στίχων ο Νίκος Καζαντζάκης. Αυτό το έργο ζωής τού οικουμενικού μας συγγραφέα (15.000 ώρες, τουλάχιστον, αφιέρωσε στις επτά γραφές της) «ανασταίνεται» τώρα ακριβώς όπως πρωτοεξεδόθη το 1938, χάρη στην πρώτη ομοιότυπη τού 1938 έκδοσή του από τον Εκδότη μας και θετό γιο τής Ελένης Ν. Καζαντζάκη Δρα Πάτροκλο Σταύρου.
Η έκδοση του 1938 έγινε σε 301 αντίτυπα, 24 με ένα γράμμα τού αλφαβήτου στο καθένα (Α-Ω) και άλλα 277 με αρίθμηση (1-277). Όλα τα αντίτυπα υπεγράφησαν τότε από τον ποιητή. Η συλλεκτική ομοιότυπη έκδοσή μας, την οποία παρουσιάσαμε επισήμως στο Μουσείο Μπενάκη στις 22.2.2006, κυκλοφορεί σε 3.000 –σφραγισμένα, αριθμημένα και υπογεγραμμένα από τον Εκδότη-Επιμελητή– αντίτυπα. Μαζί της, κυκλοφορεί ως ένθετο, επίσης ομοιότυπο, το δεκασέλιδο ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ, που κατάρτισε ο ίδιος ο Νίκος Καζαντζάκης. Στο τέλος τού Έργου προσθέσαμε ΕΠΙΜΕΤΡΟ, με σχετικά χειρόγραφα (Ιστορικό γραφής τής ΟΔΥΣΕΙΑΣ, Περίληψή της και 12 στίχοι τού Προλόγου της, από την γ΄ γραφή) του ποιητή, ο οποίος έκανε επτά γραφές τής ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ μέχρι να καταλήξει στην τελική μορφή της.
Το βιβλίο έχει μεγάλες διαστάσεις (περίπου 35,5 cm × 25,5 cm, ζυγίζει 4,6 kg) και σκληρό πανόδετο εξώφυλλο και είναι τοποθετημένο σε, επίσης πανόδετο (ιδίου με το εξώφυλλο χρώματος και υλικού) κουτί-θήκη. Πρόκειται για πολυτελή έκδοση, που χαρακτηρίστηκε ως «συλλεκτικό αριστούργημα τυπογραφικής τέχνης», όπως αρμόζει σ’ αυτό που ονομάστηκε «το μεγαλύτερο έπος τής λευκής φυλής»
(ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο, 23-24.9.2008, σελ. 16: «Ποιος φοβάται τις λέξεις», του Κώστα Γεωργουσόπουλου).
Επειδή ο Νίκος Καζαντζάκης –σε συνεργασία με τον Ι. Κακριδή– μετέφρασε την Οδύσσεια και την Ιλιάδα τού Ομήρου, μερικοί συγχέουν τη μετάφραση του ομηρικού έπους με την ΟΔΥΣΣΕΙΑ του Νίκου Καζαντζάκη, η οποία είναι εντελώς πρωτότυπο έργο, διαφορετικό και ανεξάρτητο από τη μετάφραση της Οδύσσειας τού Ομήρου. Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ του Νίκου Καζαντζάκη αφηγείται τις περιπέτειες και τα ταξίδια του Οδυσσέα αφ’ ότου επέστρεψε στην Ιθάκη, και μετά έφυγε ξανά, μέχρι τον θάνατό του στον Νότιο Παγωμένο Ωκεανό.
«Οι ήρωες είναι γιοι τού Ολύμπου. Και οι άνθρωποι, κατά τη διάρκεια της ζωής τους ως ανθρώπων, προσπαθούν να ζήσουν μοιάζοντας στους ήρωες. Έτσι γεννήθηκε αυτή η ηρωική Ελλάδα, στην ιστορία που υφαίνεται από ομηρικούς αγώνες.
Τριάντα αιώνες μετά τον Όμηρο, ο Καζαντζάκης, ένας Έλληνας, σύγχρονός μας, ξαναπιάνει το αρχαίο θέμα τού Οδυσσέα και μας δίνει ένα από τα έργα-κλειδιά τής λογοτεχνίας τού αιώνα μας. »
Η Οδύσεια του Καζαντζάκη είναι ένας ύμνος στο μεγαλείο τού ανθρώπου. Στο εύθραυστο μεγαλείο τού ανθρώπου. Δεν υπάρχει σημείο στην ανθρώπινη ευτυχία, που να μην κρύβει κάποια λύπη. Ο πολιτισμός αυξάνει τις απειλές που “πλακώνουν” τα απόλυτα συναισθήματα. Ο κατά Καζαντζάκην Οδυσσέας τοποθετείται στην εποχή τού Ομήρου. Υποφέρει, υπομένει, ενεργεί στην εποχή τού Καζαντζάκη. Αυτή η εποχή, το ξέραμε, είναι η εποχή τής κριτικής που ανάγεται σε δόγμα, της ανάλυσης που θεωρείται ως τέχνη, της παγερής λογικής που την επιθυμούμε σαν προαπαιτούμενο.
«Ο Καζαντζάκης ήρθε. Ξέρουμε τώρα ότι η εποχή μας μπορεί να είναι επίσης η εποχή τού λυρισμού. Και τι λυρισμού!» (Alain Decaux, στη γαλλική έκδοση NikosKazantzaki, L’Odysée, Plon, Paris 1971.)
Σύμφωνα με τον Νικόλαο Μαθιουδάκη, ειδικό ερευνητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιο Θράκης και συγγραφέα της μελέτης «Ποιητικοί νεολογισμοί στην "Οδύσεια" του Νίκου Καζαντζάκη: Χιλιάδες αθησαύριστες λέξεις αναζητούν την ταυτότητά τους»: «Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ του Νίκου Καζαντζάκη είναι μια σύγχρονη επική δημιουργία η οποία ουσιαστικά αποτελεί τη συνέχεια της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ του Ομήρου. Το ποίημα αποκαλύπτει την αγωνία και τον αγώνα του συγγραφέα να δημιουργήσει ένα έπος προκειμένου να θεωρηθεί ως ένα από τα σπουδαιότερα έργα της (sic) «λευκής φυλής» (Πρεβελάκης 1984) και να γίνει ισάξιο της ομηρικής δημιουργίας. Μετά από δεκατρία ολόκληρα χρόνια σκληρής δουλειάς, ο Καζαντζάκης, ως άλλος Οδυσσέας, περιπλανώμενος σε χιλιάδες στίχους, ανάμεσα σε εκατοντάδες λέξεις, αναγράφοντας την ποιητική του ιδέα εφτά φορές, αναζητά την αθάνατη πηγή, την προσωποποίηση του Θεού, καταλήγοντας μονιάς στην τελική μορφή του μεγαλειώδους έργου των εικοσιτεσσάρων (24) ραψωδιών και των τριάντα τριών χιλιάδων τριακοσίων τριάντα τριών (33.333) στίχων».
Η «Οδύσεια» του Καζαντζάκη αποτελεί σήμερα αντικείμενο εκτεταμένων ερευνών φιλόλογων και γλωσσολόγων για το λόγο ότι το συγκεκριμένο έργο περιέχει 7.500 νεολογισμούς, δηλαδή αθησαύριστες λέξεις, οι οποίες δεν υπάρχουν σε κανένα από τα μείζονα λεξικά της ελληνικής γλώσσας (Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (1998-2002), Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Μπαμπινιώτη (2008), Λεξικόν της Νέας Ελληνικής Γλώσσας της Πρωίας (1933) και Μέγα λεξικόν όλης της Ελληνικής Γλώσσης του Δημητράκου (1964).
Δέκα χρόνια έγραφε και ξανάγραφε την “Οδύσσειά” του ο Νίκος Καζαντζάκης. Μάλιστα τη διόρθωσε οχτώ φορές. Είναι ένα επικό ποίημα που φτάνει τις 33.333 στίχους. Η Έλλη Αλεξίου (1894 – 1988), στη βιογραφία που έγραψε για τον Καζαντζάκη, “Για να γίνει μεγάλος”, μας λεει: “Ο Καζαντζάκης ήταν άνθρωπος των εντυπωσιασμών, γι’ αυτό έγραψε την Οδύσσεια για να εντυπωσιάσει την ανθρωπότητα”.
Πράγματι, μόνον ένα άλλο ποίημα σκανδιναβικής προέλευσης, κάπως φτάνει τη νέα “Οδύσσεια”. Αποτελείται από 20.000 στίχους, αλλά γράφτηκε από διαφορετικούς ποιητές σε διαφορετικές εποχές.
Μάλιστα, όπως μας λεει πάλι η Έλλη Αλεξίου, η νέα “Οδύσσεια” έφτασε τους 42.000 στίχους. Αφαίρεσε, όμως, ο Ν.Κ., τους 9.000 για να φτιάξει τα τριαράκια, επειδή θεωρούσε τυχερό αριθμό το τρία.
Η νέα “Οδύσσεια” εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1938, με χρήματα της αμερικανίδας Joe Macleod. Από μια συγκυρία εκείνη τη χρονιά εκδηλώθηκε και η λευχαιμία στον Καζαντζάκη, που τον ταλαιπώρησε πολύ. Έπρεπε ν’ αλλάζει το αίμα του συνέχεια και το 1953 έχασε το ένα του μάτι.
Η “Οδύσσεια” μεταφράστηκε και στ’ αγγλικά απ’ τον ελληνοαμερικάνο φιλόλογο Κίμων Φράιερ κι εκδόθηκε στις ΗΠΑ, λίγο πριν απ’ το θάνατο του Καζαντζάκη.
Πολλά λέγονται γι’ αυτό το ποίημα... μαμούθ. Μερικοί κριτικοί λένε πως αξίζει.., άλλοι λένε πως είναι απλησίαστο. Πως, δηλαδή, δε διαβάζεται λόγω του όγκου του.
Ο Γιώργος Σεφέρης (1900 – 1971), λεει κάπου κάτι που είναι σωστό: “Στην ποίηση μετράει η κάθε λέξη ξεχωριστά”. Ε, τώρα για να κάνει κανείς κάτι τέτοιο με την “Οδύσσεια” του Ν.Κ., θα του χρειαστούν 33.333 μέρες...
Όλα τα παραπάνω το διάβασα σε άρθρα ιστοσελίδων και τα παραθέτω σε αυτή την ανάρτηση.Είναι όλα αυτά που σε συνδυασμό με την απέχθεια μου προς τους περισσότερους Ιερείς με παρακίνησαν να ασχοληθώ πιο εντατικά με το έργο του Καζαντζάκη. Λίγα λόγια για τον Καζαντζάκη:
Δεν υπάρχει άλλος Νεοέλληνας συγγραφέας που να έχει τόσο πολύ υβρισθεί, προπηλακισθεί, διαβληθεί, συκοφαντηθεί, για διάφορα ζητήματα, όπως ο Νίκος Καζαντζάκης. Ουδένα αυτός ο άνθρωπος έβλαψε. Και, όμως, κατά περιόδους όλοι απάνω του επέπεσαν. Γύρω από τον Καζαντζάκη πλέκτηκε μια τερατώδης μυθολογία, για ό,τι έκανε και για ό,τι δεν έκανε, για ό,τι έπρεπε να κάνει και δεν το έκανε και ούτω καθ' εξής. Σαν να τον είχαν βάλει κάτω από μικροσκόπιο. Και έβλεπαν ό,τι ήθελαν να βλέπουν και έλεγαν ό,τι ήθελαν να πουν. Για την ακέραιη παρουσία του καταπολεμήθηκε και από την Πολιτεία και από την Εκκλησία.
Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα από τονKαπετάν Mιχάληκαι το σύνολο του περιεχομένου του Τελευταίου Πειρασμού(1953), έργο το οποίο δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του Νίκου Καζαντζάκη.Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμότου, έγραψε σε επιστολή του:
Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ.
Ο Νίκος Καζαντζάκης υπήρξε πολυγραφότατος.Ασχολήθηκε σχεδόν με κάθε είδος λόγου: Ποίηση (δραματική, επική, λυρική), δοκίμιο, μυθιστόρημα (στα Ελληνικά και στα Γαλλικά), ταξιδιωτικές εντυπώσεις, αλληλογραφία, παιδικό μυθιστόρημα, μετάφραση (από τα Αρχαία Ελληνικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Αγγλικά, Γερμανικά και Ισπανικά), κινηματογραφικά σενάρια, ιστορία, σχολικά βιβλία, παιδικά βιβλία (διασκευή και μετάφραση), λεξικά (γλωσσικά και εγκυκλοπαιδικά), δημοσιογραφία, κριτική, αρθρογραφία.
Το κύριο σώμα του έργου του αποτελείται από την Ασκητική, η οποία είναι ο σπόρος απ' όπου βλάστησε όλο του το έργο, την Οδύσεια, δίπλα στην οποία όλα τα υπόλοιπα χαρακτηρίζονται ως «πάρεργα», τους «21 σωματοφύλακες της Οδύσειας», τις Τερτσίνες, τις 14 τραγωδίες που περιέχονται στους τρεις τόμους Θέατρο Α΄, Β΄, Γ΄, τα 9 μυθιστορήματα της όψιμης ηλικίας του, τις εντυπώσεις από τα ταξίδια του σε Ιταλία, Αίγυπτο, Σινά, Ρωσία, Ισπανία, Ιαπωνία, Κίνα, Αγγλία, Ιερουσαλήμ, Κύπρο και Πελοπόννησο, τις μεταφράσεις του Δάντη και του Ομήρου και τέλος τις επιστολές του προς τη Γαλάτεια Αλεξίου και τον Παντελή Πρεβελάκη.
Ακόμα και στον θάνατό του η Εκκλησιά ήταν εμπόδιο.Η Ελένη Καζαντζάκη ζήτησε από την Εκκλησία της Ελλάδος να τεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, επιθυμία την οποία ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλαδος Θεόκλητος απέρριψε. Έτσι, η σορός του συγγραφέα μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Έπειτα από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου ΚρήτηςΕυγενίου και 17 ακόμη ιερέων, έγινε η ταφή του Νίκου Καζαντζάκη, στην οποία όμως εκείνοι δεν συμμετείχαν κατόπιν απαγόρευσης του Αρχιεπισκόπου. Η ταφή έγινε στην Τάπια Μαρτινέγκο,πάνω στα βενετσιάνικα τείχη τού Ηρακλείου, διότι η ταφή του σε νεκροταφείο απαγορεύτηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος. Τη σορό συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Γεροκωστόπουλοςκαι ο ιερέας Σταύρος Καρπαθιωτάκης, ο οποίος αργότερα τιμωρήθηκε.Στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη χαράχθηκε, όπως το θέλησε ο ίδιος, η επιγραφή: Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος.
Όπως είπα και στην αρχή όλα αυτά κατά την πάροδο των ετών καθώς και η εκπομπή-αφιέρωμα που έκανα στις 13 Απριλίου παρουσιάζοντας την Ασκητική από τον Νίκο Μαμαγκάκη φέρανε κοντά όσο ποτέ την επιθυμία μου να αγοράσω σήμερα και να προσπαθήσω προβώ στο μεγαλειώδες πόνημα να διαβάσω την Οδύσσεια του Καζαντζάκη.Παρακάτω είναι το link με την αναρτημένη εκπομπή για όποιον θέλει να ακούσει την Ασκητική σε μουσική Νίκου Μαμαγκάκη και φυσικά προς αποφυγήν παρεξηγήσεων η εκπομπή δεν προορίζεται για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.Το ακουστικό περιεχόμενο δεν ανήκει σε εμένα δεν κάνω κέρδος από αυτή την εκπομπή, δεν είμαι κύριος πνευματικών δικαιωμάτων των φωτογραφιών, είναι από το διαδίκτυο. Αυτό είναι καθαρά για Διασκέδαση.Τα πνευματικά δικαιώματα του CD ανήκουν στις εκάστοτε δισκογραφικές εταιρείες των καλλιτεχνών και στους δημιουργούς τους.
http://original.livestream.com/radioploes/video?clipId=pla_6cd92012-d8a8-43c0-9423-2ed8974e7135 Ελπίζω να έχω μπροστά μου χρόνια πολλά ώστε να καταφέρω να το διαβάσω.
