Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2016

ο καταθλιπτικός


μεσα στη δυστυχία μου, υποφέρω με την ευτυχία των άλλων. Θέλω να σφίξω όλη τη μαυρίλα που με κατακλύζει σε μια δηλητηριώδη σφαίρα και να την καρφώσω στην καρδιά των άλλων - των φίλων, των γνωστών, των περαστικών στον δρόμο, μπας και καταλάβουν επιτέλους τι περνάω.

Αυτό ΔΕΝ είναι η συνήθης απαισιοδοξία του λογικά σκεπτόμενου εγκεφάλου, ΔΕΝ είναι η αποδοχή της ζωής ως μιας πορείας στο χάος, που άρα περνάει αδιακρίτως απ' το χειρότερο όπως κι απ' το καλύτερο. Είναι μια νοσηρή ψυχοσυναισθηματική κατάσταση, απόρροια βιοχημικής διαταραχής σε επίπεδο νευρώνων, με αναρίθμητες συνέπειες στην ζωή του πάσχοντος.

Οπότε, αν με νοιάζεστε λίγο και με δείτε να σκορπώ δεξιά κι αριστερά τη μαύρη μου μιζέρια, να πασχίζω με νύχια και με δόντια να μεταδώσω την απελπισία μου σαν ανεμοβλογιά, ΜΗΝ με προσπεράσετε - δεν είμαι σκατόψυχος, είμαι άρρωστος. Και μπορώ, ΜΠΟΡΩ να γίνω καλά.

Κείμενο: Άυγουστος Κορτώ

Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2016

Θεόδωρος Αγγελόπουλος Φιλμογραφία





Με αφορμή  σε λίγες μέρες την συμπλήρωση πέντε ετών από τον ξαφνικό θάνατο του Θεόδωρου αγγελόπουλου παραθέτω παρακάτω την φιλμογραφία του. 


 Forminx Story (1965)
Ημιτελής ταινία μεγάλου μήκους. Η ταινία ήθελε να αποτελέσει μια σύγχρονη σπουδή πάνω στους τραγουδιστές, τις διαδικασίες σύνθεσης και παραγωγής. Δεν ολοκληρώθηκε, μετά και την τελική σύμφωνη γνώμη του παραγωγού.
Η Εκπομπή (1968)
Ταινία μικρού μήκους. Μια ομάδα δημοσιογράφων ζητά στο δρόμο από τους περαστικούς να τους ορίσουν τα χαρακτηριστικά που, κατά τη γνώμη τους, συνθέτουν τον «ιδανικό άνδρα», ενώ, βάσει των απαντήσεων, ένας σχεδιαστής φτιάχνει ένα είδος identikit. Στη συνέχεια, οι ίδιοι δημοσιογράφοι ψάχνουν ανάμεσα στον κόσμο τον άντρα που ανταποκρίνεται σ’ αυτή την περιγραφή. Ανακαλύπτουν έναν μικροαστό, λίγο σεξομανή, ο οποίος πετάει απ’ τη χαρά του όταν του ανακοινώνουν ότι έχει επιλεγεί ως ο «ιδανικός άνδρας» κι έχει κερδίσει ως βραβείο να περάσει μια νύχτα με μια ντίβα του κινηματογράφου.
O μικροαστός ετοιμάζεται με μεγάλη ανυπομονησία για το ραντεβού, αποκρύπτοντας το γεγονός από τη σύζυγο, αλλά, όταν φτάνει στο χώρο που του υπέδειξαν, κι αφού περιμένει για ώρες, αντί για την ντίβα, εμφανίζονται οι δημοσιογράφοι της έρευνας. Τον οδηγούν στο στούντιο και του δίνουν ένα δακτυλογραφημένο κείμενο που πρέπει να διαβάσει: είναι η ενθουσιώδης έκθεση πεπραγμένων μιας εκπληκτικής συνάντησης με μια ντίβα.
Αναπαράσταση (1970)
Μετά από χρόνια δουλειά στη Γερμανία, ένας άντρας επιστρέφει στο χωριό του, Τυμφαία της Ηπείρου: μια χούφτα πέτρινα σπίτια σε μια έρημη, τραχιά και αποδεκατισμένη περιοχή από τα τόσα χρόνια μετανάστευσης, όπου μετράνε τις μέρες τους οι λιγοστοί εναπομείναντες κάτοικοι – γέροι, γυναίκες και μικρά παιδιά. Κανένας δεν τον περιμένει, ενώ η κόρη του, στο κατώφλι του σπιτιού, δεν τον αναγνωρίζει.
Λίγες μέρες αργότερα, η σύζυγος, με τη βοήθεια του εραστή της, τον σκοτώνει και τον θάβει στον κήπο, φυτεύοντας κρεμμυδάκια πάνω στον τάφο του. Καίει τα ρούχα και τα λιγοστά υπάρχοντά του, και διαδίδει στο χωριό ότι ο άντρας της ξανάφυγε για τη Γερμανία. Για να κάνει ακόμα πιο πιστευτή την αναχώρησή του και για να δημιουργήσει ένα άλλοθι, φεύγει με τον εραστή της για τα Γιάννενα. Στο ξενοδοχείο, δίνουν το όνομα του συζύγου και μιας άλλης γυναίκας. Στο χωριό, όμως, η ξαφνική αναχώρηση του μετανάστη δημιουργεί υποψίες, και γρήγορα θα φτάσει η αστυνομία.
Αυτός είναι ο πυρήνας του θέματος που θα αναπτυχθεί μέσα από διαφορετικές έρευνες: τη γραφειοκρατική (της ανάκρισης) που αναζητά έναν ένοχο για να κλείσει την υπόθεση, κι εκείνην μιας ομάδας δημοσιογράφων, η οποία, καταγράφοντας τις μαρτυρίες των κατοίκων, αναδεικνύει το κοινωνιολογικό πλαίσιο που υπέθαλψε αυτή την ιστορία. Το χρονικό του φόνου ολοκληρώνεται με τη σύλληψη της γυναίκας, αλλά η δραματική κοινωνική πραγματικότητα του χωριού παραμένει ανοιχτή πληγή. Η ταινία τελειώνει με την επανάληψη της σκηνής του φόνου. Η αμετάβλητη πραγματικότητα πάνω στην οποία ωρίμασε ο φόνος, παραμένει εκεί.
Μέρες του ’36 (1972)
Oι «μέρες του ’36» είναι αυτές που προετοίμασαν την εγκατάσταση της φιλοφασιστικής δικτατορίας του στρατηγού Μεταξά. Σε μια πλατεία γεμάτη κόσμο και κάτω από έναν δυνατό ήλιο, δολοφονείται ένας συνδικαλιστής. Oι υποψίες στρέφονται στον Σοφιανό, έναν πρώην συνεργάτη της αστυνομίας που έχει πέσει σε δυσμένεια. O Σοφιανός αγωνίζεται μάταια ν’ αποδείξει την αθωότητά του. Απελπισμένος, κρατάει όμηρο στο κελί του ένα φίλο βουλευτή που τον επισκέπτεται στη φυλακή, κι απειλεί να τον σκοτώσει αν δεν τον ελευθερώσουν.
Είμαστε στις παραμονές των εκλογών του 1936, και η κυβέρνηση Μεταξά, που μόλις στέκεται όρθια χάρη σ’ έναν δύσκολο συμβιβασμό ανάμεσα στις δυνάμεις της Δεξιάς και του Κέντρου, βρίσκεται σε μια πολύ λεπτή θέση: αν αντισταθεί στον εκβιασμό του Σοφιανού, προκαλώντας το θάνατο του βουλευτή, θα χάσει τη στήριξη της Δεξιάς· κι αν, αντίθετα, υποκύψει στον εκβιασμό κι αφήσει ελεύθερο τον κρατούμενο, θα χάσει τη στήριξη του Κέντρου. Το ποια «τάξη» αποκαταστάθηκε τελικά, το φανερώνει ξεκάθαρα η σκηνή της εκτέλεσης των διαδηλωτών που κλείνει την ταινία.
Ο Θίασος (1974-’75)
Η ταινία ακολουθεί τις περιπέτειες ενός περιοδεύοντος θιάσου στην Ελλάδα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει μια θεατρική παράσταση του βουκολικού δράματος του Περεσιάδη Γκόλφω, η βοσκοπούλα. Η πολιτική ιστορία της Ελλάδας και η ιδιωτική των μελών του θιάσου (που είναι ταυτόχρονα και μέλη της ίδιας οικογένειας) πλέκονται αξεδιάλυτα. Από τη μια παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες της δικτατορίας του Μεταξά, την έναρξη του πολέμου, την ιταλική εισβολή, τη γερμανική κατοχή, την Απελευθέρωση, την άφιξη των συμμάχων (Άγγλων αρχικά και Αμερικανών στη συνέχεια), την καταπίεση των «αριστερών» αγωνιστών και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, μέχρι τις εκλογές του 1952 όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις της Δεξιάς.
Από την άλλη, οι περιπέτειες της οικογένειας του Oρέστη, της αδελφής του, του πατέρα του, της μητέρας του και του εραστή της, παραπέμπουν στον κεντρικό πυρήνα του μύθου των Ατρειδών. O πατέρας εκτελείται από τους Γερμανούς, μετά την προδοτική καταγγελία του εραστή της μητέρας, κι ο Oρέστης, αντάρτης της Αριστεράς, με τη συνεργασία της αδελφής, θα σκοτώσει επί σκηνής τη μητέρα του και τον εραστή της, για να έρθει και η δική του εκτέλεση κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων που ακολούθησαν τη γενική καταστολή του αντάρτικου κατά τον Εμφύλιο.
Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι η μεγάλη αδελφή (εκείνη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέκτρα), η μόνη της οικογένειας που, μετά τα δεκατρία χρόνια Ιστορίας τα οποία πραγματεύεται η ταινία, μένει ώς το τέλος και φροντίζει τον μικρό Oρέστη, το γιο της μικρής αδελφής που έχει παντρευτεί έναν αμερικανό αξιωματικό. Η χρονολογική κατασκευή της ταινίας, περίπλοκη και πολύπλοκη, κτίζεται με διαρκείς χρονικούς ελιγμούς και συνεχείς εναλλαγές εποχών. Η ταινία αρχίζει το 1952 και τελειώνει το 1939 μ’ ένα πανομοιότυπο πλάνο.
Οι κυνηγοί (1977)
Παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1977, μια ομάδα κυνηγών βρίσκει στην περιοχή κοντά στη λίμνη των Ιωαννίνων, μέσα στο πυκνό χιόνι, το πτώμα ενός αντάρτη του Εμφυλίου. Το αίμα τρέχει ακόμα φρέσκο απ’ την πληγή του, παρ’ όλο που έχουν περάσει κοντά τριάντα χρόνια. Oι κυνηγοί, όλοι εκπρόσωποι της αστικής τάξης, πολιτικής και οικονομικής (μαζί τους, όμως, κι ένας «ανανήψας “αριστερός”»), μεταφέρουν το πτώμα στο ξενοδοχείο τους, όπου και θα περάσουν μια νύχτα Πρωτοχρονιάς γεμάτη απ’ τα φαντάσματα της ιστορικής τους συνείδησης και το φόβο του παρελθόντος.
Μπροστά σ’ ένα μεγάλο δικαστήριο της Ιστορίας, που λαμβάνει χώρα στη σάλα χορού του ξενοδοχείου, οι καταθέσεις τους μετατρέπονται σε ζωντανούς εφιάλτες της συλλογικής τους συνείδησης. Προς το τέλος της ταινίας, ο αντάρτης που ζωντανεύει μέσα στη φαντασία των τρομοκρατημένων κυνηγών, μετατρέπεται σ’ ένα είδος εκδικητή της επανάστασης. Αφού ακούσουν απ’ τα χείλη του την καταδικαστική απόφαση, οι αστοί εκτελούνται, για να ξανασηκωθούν, βγαίνοντας από ένα άσχημο όνειρο. Το πτώμα θα επιστρέψει στο χιόνι, και οι κυνηγοί θα συνεχίσουν την πορεία τους στο κατάλευκο τοπίο.
Ο Μεγαλέξαντρος (1980)
Παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1900, δραπετεύει από τη φυλακή, καβάλα σ’ ένα άσπρο άλογο, ένας επικίνδυνος ληστής: ο Μεγαλέξαντρος, όπως τον αποκαλεί ο λαός, αφού βλέπει σ’ αυτόν το μυθικό ανάλογο των λαϊκών εξεγέρσεων. Με τη βοήθεια των παλικαριών του, απάγει μια ομάδα άγγλων διπλωματών και τους κρατάει όμηρους στο χωριό του, ζητώντας από την κυβέρνηση αμνηστία και την επιστροφή της γης στους χωρικούς. Oι χωρικοί, που έχουν δημιουργήσει μια κοινότητα κάτω από την καθοδήγηση ενός δασκάλου σοσιαλιστή, υποδέχονται τον Αλέξανδρο και τους δικούς του, και τον χαιρετίζουν ως λυτρωτή. Η αρμονία ανάμεσα στους ληστές και τους χωρικούς δεν διαρκεί πολύ.
O Αλέξανδρος δε συμμετέχει στη ζωή της κοινότητας. Μένει μόνος με τους συντρόφους του και τις επιληπτικές του κρίσεις. Δεν ανέχεται κανενός είδους αντίδραση ή διαφωνία, και πολύ γρήγορα θα εκτελέσει το δάσκαλο και τη θετή του κόρη. Αποδυναμωμένοι από τις εσωτερικές διαμάχες, οι χωρικοί χτυπιούνται απ’ το στρατό, που επιδιώκει την απελευθέρωση των ομήρων και τη σύλληψη του Αλέξανδρου. Αυτός, πληγωμένος γίνεται βορά του πλήθους, και το σώμα του εξαφανίζεται. Ό,τι απέμεινε απ’ τον μυθικό ήρωα, είναι ένα μαρμάρινο κεφάλι και λίγο αίμα γύρω του. Στην έρημη πλατεία του χωριού, μετά την αντιπαράθεση με το στρατό, ο μικρός Αλέξανδρος, καβάλα σ’ ένα μουλάρι, θα απομακρυνθεί με προορισμό την πόλη. 
Ταξίδι στα Κύθηρα (1984)   
Ένας σκηνοθέτης του κινηματογράφου, κουρασμένος απ’ τις μυθοπλασίες, αναζητά μια ιστορία ουσιαστική και προσκολλάται σ’ έναν γέρο που πουλάει λεβάντες στο δρόμο: τον Σπύρο, έναν πρώην κομμουνιστή, εξόριστο στην Τασκένδη, που έχει επιστρέψει στην πατρίδα μετά από 32 χρόνια εξορία. Στο χωριό του, που το είχε υπερασπιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, γίνεται μάρτυρας ενός ξεπουλήματος της γης και των ιδεών, και προσπαθεί να το αποτρέψει. Ωστόσο, δεν μπορεί να συμπλεύσει με την πραγματικότητα που συναντά. Απομονώνεται. Δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τα παιδιά του, με τους γύρω του. Μόνο η γυναίκα του, πιστή και υπομονετική Πηνελόπη, τον ακολουθεί μέχρι το τέλος, μέχρι το τελευταίο του ταξίδι.
Ο Μελισσοκόμος (1986)
O Σπύρος, δάσκαλος σε μια μικρή επαρχιακή πόλη όπου πέρασε όλη του τη ζωή, μετά το γάμο της κόρης του και την αναχώρηση του γιου του που θα συνεχίσει τις σπουδές του στην Αθήνα, ξαναρχίζει κι αυτός το ταξίδι του, εγκαταλείποντας τη διδασκαλία, το σπίτι, τη γυναίκα του, διασχίζοντας τη χώρα με τις κυψέλες, όπως έκαναν ανέκαθεν ο πατέρας του κι ο πατέρας τού πατέρα του, ακολουθώντας το δρόμο της Άνοιξης, το δρόμο των μελισσών. Η συνάντησή του με μια κοπέλα θα του ξαναζωντανέψει παλιά συναισθήματα κι αναμνήσεις. Για κείνον, το παρελθόν είναι όλα· για κείνην, δεν είναι τίποτα. O Σπύρος, όμως, παλιός «αριστερός» και αγωνιστής, είναι μόνος του με το παρελθόν του και πολύ κουρασμένος πια για να επιμείνει στον αγώνα της ζωής: θα πεθάνει αφημένος στην επίθεση των ίδιων του των μελισσών… 
Τοπίο στην ομίχλη (1988)
Η Βούλα κι ο Αλέξανδρος είναι δυο παιδιά, αδέλφια, που ο πατέρας τους δουλεύει μετανάστης στη Γερμανία. Αυτή, τουλάχιστον, είναι η απάντηση που τους δίνει η μητέρα τους όταν εκείνα τον αναζητούν. Μια μέρα, επιβιβάζονται σ’ ένα τρένο που νομίζουν ότι θα τους μεταφέρει στη Γερμανία. Το ταξίδι τους δε φαίνεται να πραγματοποιείται. O προορισμός απομακρύνεται όσο τα δυο παιδιά εμπλέκονται σε μια διαρκή αντιπαράθεση με την πραγματικότητα, που τους «καθυστερεί» σε διάφορους ενδιάμεσους σταθμούς κατά μήκος της χώρας.
Μετά από μια σκληρή περιπλάνηση στη ζωή και την ενηλικίωση, θα φτάσουν σ’ εκείνο το σύνορο, πέρα απ’ το οποίο πιστεύουν ότι θα βρουν τελικά έναν πατέρα, που αντιπροσωπεύει γι’ αυτά μια ελπίδα. Αν, μετά την έρημη και παρακμασμένη χώρα που διέτρεξαν, υπάρχει η «Γερμανία» πέρα απ’ αυτό το σύνορο, τότε υπάρχει ελπίδα τα παιδιά να βρουν μόνα τους το δρόμο για να βγουν απ’ τον δικό μας χαοτικό κόσμο.
Το μετέωρο βήμα του πελαργού (1991)
Ένας πολιτικός, μετά από μια συνεδρίαση στη βουλή όπου εκφωνεί μάλλον μια ποιητική ανακοίνωση παρά έναν πολιτικό λόγο, εγκαταλείπει το κοινοβούλιο και το σπίτι του, κι εξαφανίζεται χωρίς ν’ αφήσει κανένα ίχνος. Ένας δημοσιογράφος που κάνει ρεπορτάζ στην παραμεθόριο για τους εγκλωβισμένους στα σύνορα μετανάστες και πρόσφυγες διαφόρων φυλών, συναντά έναν άντρα που η εξωτερική του εμφάνιση ταιριάζει με τα χαρακτηριστικά του αγνοούμενου πολιτικού.
Παρά τις έρευνές του και μια συνάντηση που καταφέρνει να οργανώσει ανάμεσα στον άγνωστο και τη γαλλίδα γυναίκα του πολιτικού, η ταυτότητα του αγνώστου παραμένει ανεξακρίβωτη. Η γυναίκα δεν τον αναγνωρίζει, κι εκείνος δε φαίνεται διατεθειμένος ούτε για μια στιγμή να μας δώσει ένα σημάδι ότι δεν πρόκειται για τον πολιτικό που αγνοείται. Σ’ αυτόν τον κατακερματισμένο κόσμο όπου έχει καταφύγει, στην απομόνωση ενός κόσμου με δικό του θεό και νόμο, συμπιεσμένο ανάμεσα σε εμπόδια, σύνορα και όρια, όλα μετεωρίζονται σε μιαν αβέβαιη πραγματικότητα… 
Το βλέμμα του Οδυσσέα (1995)
O ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Α. επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στην πατρίδα, αναζητώντας τρεις μπομπίνες ανεμφάνιστου φιλμ των Αδελφών Μανάκη, πιονιέρων του κινηματογράφου στα Βαλκάνια.
Η απεγνωσμένη αναζήτηση του φιλμ όπου καταγράφηκε το πρώτο βλέμμα πάνω σε τούτη τη χερσόνησο, γίνεται ταυτόχρονα και η αναζήτηση ενός βλέμματος από πλευράς του Α. (του Αγγελόπουλου, κατ’ επέκταση), που ψάχνει έναν καινούργιο τρόπο να ξαναδεί τον κόσμο.
Η οδύσσεια του Α. δεν είναι μια ομηρική Oδύσσεια. Όλα τα ομηρικά αντίστοιχα δεν αναγνωρίζονται παρά μόνο σαν σχήματα, σκορπισμένα στοιχεία στο μακρύ ταξίδι της σύνθεσης. Τώρα που όλες οι ιδεολογίες κατέρρευσαν, τώρα που το σοσιαλιστικό όνειρο κύλησε στο ποτάμι της Ιστορίας, η περιπέτεια του βλέμματος απέμεινε η μόνη περιπέτεια να αφηγηθείς.
Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998)
O Αλέξανδρος, ένας μεσόκοπος συγγραφέας, ασχολείται με το ημιτελές έργο του Σολωμού Ελεύθεροι πολιορκημένοι. Από το ποίημα λείπουν λέξεις, κι ο Αλέξανδρος αποπειράται να τις συγκεντρώσει, να τις αγοράσει, όπως έκανε για τις δικές του λέξεις κι ο Σολωμός. Τούτες οι λέξεις μπαίνουν στο παζλ της συμπλήρωσης του ημιτελούς αριστουργήματος, για να στοιχειώσουν και τη ζωή τού Αλέξανδρου. Όμως οι δυνάμεις του έχουν εξαντληθεί, κι ο ίδιος βαδίζει προς το θάνατο. O χρόνος που του απομένει, ανήκει στις αναμνήσεις, στον απολογισμό μιας ζωής, γεμάτης χαμένες ευκαιρίες και λάθος κινήσεις.
Μόνο μία κίνηση υπάρχει ακόμα: μια τυχαία συνάντηση μ’ ένα άστεγο αγόρι, παιδί των φαναριών. Προσκολλάται σ’ αυτό το παιδί, αναβάλλει την «αναχώρηση» και παρατείνει την αιωνιότητα κατά μία μέρα, για να μεταφέρει στον μικρό του φίλο κάτι από τη γνώση του, ν’ αφήσει τα ίχνη του πάνω σε κάποιον, μέσα από το βλέμμα του οποίου θα σωθεί εκείνος που φεύγει…
Το λιβάδι που δακρύζει (2004)
Μια ομάδα ξεριζωμένων Ελλήνων της Οδησσού φτάνει σε ένα βαλτότοπο της Ελλάδας που ορίζεται ένα ποτάμι που τον διασχίζει. Οι πρόσφυγες στεριώνουν εκεί έναν οικισμό προσπαθώντας να ξανακτίσουν τη ζωή τους. Μια οικογένεια κυριαρχεί. Ο πατέρας αυστηρός και πείσμων, μετά το θάνατο της γυναίκας του θα θελήσει να παντρευτεί την Ελένη, ένα κοριτσάκι που μεγάλωσε στο σπίτι του αφού το είχαν περιμαζέψει στο φευγιό τους μέσα στο χαμό του διωγμού. Ο γάμος δεν θα γίνει ποτέ και η Ελένη το σκάει με το γιο του που αγαπιούνται από παιδιά.
Η περιπλάνηση των δύο νέων στην Ελλάδα, με την προστασία μιας ομάδας μουσικών, μετατρέπεται σε μια τραγική ιστορία. Η ταραγμένη πολιτική σκηνή οδηγεί τους νέους να αντιμετωπίσουν μια σειρά από γεγονότα που σημαδεύουν οριστικά τη ζωή τους. Μη μπορώντας να στεριώσουν πουθενά, κουβαλώντας την κατάρα του πατέρα για την προδοσία, ο νέος θα αναγκαστεί να φύγει στην Αμερική σε αναζήτηση μιας καλύτερης μοίρα. Η Ελένη, μόνη της πλέον θα βιώσει τη φρίκη του πολέμου και του εμφύλιου, χάνοντας και τα δυο της παιδιά. Μετά από διαδοχικές φυλακίσεις για αντιστασιακή δράση θα εξοριστεί από την πατρίδα που νόμισε ότι είχε βρει φτάνοντας μια μέρα μικρό παιδάκι στην Ελλάδα.
Η Σκόνη του Χρόνου (2008)
O Α, Αμερικανός σκηνοθέτης ελληνικής καταγωγής, γυρίζει μια ταινία πάνω στην ιστορία του και την ιστορία των γονιών του. Μια ιστορία που εξελίσσεται στην Ιταλία, την Γερμανία, την Ρωσία, το Καζακστάν, τον Καναδά και τις Η.Π.Α. Κεντρικό πρόσωπο, η Ελένη, που διεκδικείται και διεκδικεί το απόλυτο της αγάπης. Ταυτόχρονα, ένα μακρύ ταξίδι, στην μεγάλη Ιστορία και στα γεγονότα των τελευταίων πενήντα χρόνων που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα. Τα πρόσωπα της ταινίας κινούνται σαν σε όνειρο, η σκόνη του χρόνου μπερδεύει τις μνήμες. Ο Α τις αναζητά και τις ζει στο παρόν. 
«Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη» (1983) Ταινία ντοκυμαντέρ διάρκειας 43 λεπτών.
Σκοτάδι και στο κέντρο ένας φωτεινός κύκλος. Μέσα στον κύκλο, ένας νέος με κοντό άσπρο παντελόνι και φτερά αγγέλου. Πίσω του, μια δίκυκλη μοτοσικλέτα. Σηκώνει το κεφάλι προς τις αρχαίες κερκίδες και φωνάζει.
ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Δεν ξέχασα τίποτα.
Όλα είναι στη θέση τους, τακτοποιημένα κατά σειρά,
Περιμένοντας το χέρι να διαλέξει
Μόνο δεν μπόρεσα να βρω τα παιδικά χρόνια,
Μήτε τον τόπο όπου γεννήθηκε ο ήρωας του δράματος.
Όλα τ' άλλα, να τα:
Οι προσωπίδες για τα τρία κύρια συναισθήματα,
Τα παραπετάσματα, τα φώτα,
Τα σκοτωμένα παιδιά της Μήδειας,
Το φαρμάκι και το μαχαίρι.
Τα λόγια, τα θυμάσαι, που αρχίζουν:
Αρκείτω βίος! Ιώ! Ιώ!
Αυτός είναι ο διακόπτης των μικροφώνων.
Θα σ' ακούσουν ώς τα πέρατα του κόσμου.
Εμπρός, προβολέα! Καλή τύχη!
Σενάριο: Θόδωρος Αγγελόπουλος πάνω σε μια ιδέα του Κώστα Ρεσβάνη
Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης
Κείμενα: Κώστας Ταχτσής
Εμφανίζονται: Κώστας Μελεούνης, Γιώργος Αλεξίου, Γιώργος Χατζηιωάννου, Νίκη Μυριδάκη.
Τα κείμενα διαβάζουν: Πέτρος Φυσσούν, Κώστας Αρζόγλου
Μουσικά Θέματα: Μάνος Χατζιδάκις, Μίκης Θεοδωράκης, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Διονύσης Σαββόπουλος
Ποίηση: Γιώργος Σεφέρης, Τάσος Λειβαδίτης.
Αποσπάσματα από τις ταινίες Ο θίασος, Οι κυνηγοί, Ο Μεγαλέξαντρος.
Θέατρο του Διονύσου.
Μια από τις τελευταίες του φωτογραφίες.

Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2016

Δευτερά ώρα 23 και 12




Οι συγγενείς και οι φίλοι έχουν χαθεί από προσώπου Γής. 
Δεν έχω κανένα άνθρωπο να στηριχτώ απάνω του, η έστω να τον αγγίξω... 
Δεν φταίω εγώ που δεν ξέρω που είναι η έξοδος του τούνελ, αλλά το γεγονός ότι δεν υπάρχει καν. 
Αργά η γρήγορα θα έρθει η ώρα που δεν θα ξέρουμε κανέναν. 
Τους φίλους, τους έρωτες, τις παρέες, τους γνωστούς, τους συγγενείς. 
Δύσκολο πράγμα να είσαι μόνος. Τιμωρία σκέτη. Κοστίζει πολύ. 
Ζείς πραγματικά την μοναξιά όταν το βλέμμα του εφημεριδοπώλη της γειτονιάς σου, σου θυμίζει τα μάτια ενός φίλου που κάνατε κάποτε διακοπές μαζί. 
Όταν το χαμόγελο μιας σερβιτόρας σε ταξιδεύει στο γέλιο της τελευταίας σου αγάπης. 
Άτιμη η μοναξιά όταν την έχεις επιλέξει. Στην αρχή σε δελεάζει και ύστερα σε συνθλίβει.Τότε μαθαίνεις ποιοι σε θυμούνται και ποιοι σε νοιάζονται.
Τότε γίνεται το μέτρημα και τους μαθαίνεις όλους ποιοι ήταν πραγματικά. Γυρνάς στο σπίτι και δεν πρέπει και δεν μπορείς να ξεχάσεις. 
Η καταραμένη ησυχία έχει μεγαλύτερη δύναμη από τις φωνές όλων των στομάτων.
Πόσο απλή μπορεί να ακουστεί μια συγνώμη και πόσο δύσκολο είναι να την εννοεί κανείς. 
Ο μεγαλύτερος ψυχασθενείς είμαι εγώ που νόμιζα ότι μπορούσα να αλλάξω τον κόσμο.

Μανόλης Αναγνωστάκης - Η αγάπη είναι φόβος


Η αγάπη είναι ο φόβος που μας ενώνει με τους άλλους.
Όταν υπόταξαν τις μέρες μας και τις κρεμάσανε σα δάκρυα.
Όταν μαζί τους πεθάνανε σε μιαν οικτρή παραμόρφωση.
Τα τελευταία μας σχήματα των παιδικών αισθημάτων.
Και τί κρατά τάχα το χέρι που οι άνθρωποι δίνουν;
Ξέρει να σφίξει γερά εκεί που ο λογισμός μάς ξεγελά
Την ώρα που ο χρόνος σταμάτησε και η μνήμη ξεριζώθηκε
Σα μιαν εκζήτηση παράλογη πέρα από κάθε νόημα
Κι αυτοί γυρίζουν πίσω μια μέρα χωρίς στο μυαλό μια ρυτίδα.
Βρίσκουνε τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους που μεγάλωσαν.
Πηγαίνουνε στα μικρομάγαζα και στα καφενεία της συνοικίας.
Διαβάζουνε κάθε πρωί την εποποιία της καθημερινότητας.
Πεθαίνουμε τάχα για τους άλλους ή γιατί έτσι νικούμε τη ζωή Ή
γιατί έτσι φτύνουμε ένα ένα τα τιποτένια ομοιώματα.
Και μια στιγμή στο στεγνωμένο νου τους περνά μιαν ηλιαχτίδα.
Κάτι σα μια θαμπήν ανάμνηση μιας ζωικής προϊστορίας.
Φτάνουνε μέρες που δεν έχεις πια τί να λογαριάσεις.
Συμβάντα ερωτικά και χρηματιστηριακές επιχειρήσεις.
Δε βρίσκεις καθρέφτες να φωνάξεις τ’ όνομά σου.
Απλές προθέσεις ζωής διασφαλίζουν μιαν επικαιρότητα.
Ανία, πόθοι, όνειρα, συναλλαγές, εξαπατήσεις.
Κι αν σκέφτομαι είναι γιατί η συνήθεια είναι πιο προσιτή από την τύψη.
Μα ποιός θά ’ρθει να κρατήσει την ορμή μιας μπόρας που πέφτει
Ποιός θα μετρήσει μια μια τις σταγόνες πριν σβήσουν στο χώμα
Πριν γίνουν ένα με τη λάσπη σαν τις φωνές των ποιητών
Επαίτες μιας άλλης ζωής της Στιγμής λιποτάχτες.
Ζητούνε μια νύχτα απρόσιτη τα σάπια τους όνειρα.
Γιατί η σιωπή μας είναι ο δισταγμός για τη ζωή και το θάνατο.



Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2016

Ο μύθος των Χριστουγέννων - Μάνος Χατζηδακης 1978 - 1980


Απόσπασμα 18. Η γέννηση του Χριστού και οι αμαρτίες των νεαρών μαθητών όταν παραβιάζουν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας


"Ο μύθος των Χριστουγέννων κρατιέται με τη βία απ` τα παράθυρα και από τις πόρτες, κρεμασμένος σε πανύψηλα κι αφιλόξενα σύγχρονα σκυθρωπά κτίρια. Τον συντηρούν οι δραστηριότητες της αγοράς, τα συμφέροντα των εμπόρων, οι ανελεύθερες κυβερνήσεις —πλην ανατολικών— και οι ακόμη πιο ανελεύθερες θρησκευτικές οργανώσεις, τέλος, οι αστοί και οι εργατικοί, πρόσφατοι μετανάστες στην αστική τάξη, που κατ` ουσίαν κυβερνάν τον κόσμο μας, και που επιθυμούν θρησκευτικές αιτιολογίες και παραδόσεις για διασκέδαση, απόλαυση κι αμεριμνησία. 

Ούτε για τα παιδιά δεν έμειναν τα σύμβολα ανέγγιχτα. Κι αυτά ακόμη προσπαθούν να ονειρεύονται μέσα από τις εφιαλτικές ειδικές εκπομπές της τηλεόρασης, κι από ένα σπίτι που τις μέρες αυτές δεν έχει να προσθέσει κανένα αληθινό αγαθό, ούτε υποδομή για μια γενναία ονειροπόληση — ονειροπόληση ενός κόσμου ιδανικού, που να τον κυβερνάει ο Χριστός και οι Άγιοι του, με αρχηγό τον Αϊ-Βασίλη. Ιδιαίτερα στον τόπο μας, τα Χριστούγεννα γίνανε μέρες συναλλαγής και αυτοϊκανοποίησης. Ευκαιρία για μια ευρωπαϊκή παράσταση. Αν είχαμε και λίγο περισσότερο χιόνι, ώ τότες τα πράγματα θάσαν καλύτερα.

Η γέννηση του Χριστού παραμένει πια μια επέτειος άγονη και χωρίς αίσθημα. Και η Αθήνα μας, σαν καπνιστό τσουκάλι οινομαγειρείου χωρίς φωτιά και θέρμανση, ζει την αγιότητα των ημερών σκυθρωπά, άχαρα και κουρασμένα. Οι δρόμοι σκοτεινοί, για οικονομία, βέβαια, ηλεκτρισμού, αλλά φαντάζουν απείρως σκοτεινότεροι έτσι καθώς περιέχουν ολοένα και περισσότερο αναίδεια, αναπηρία και ανανδρία.

Η δυστυχία ολοφάνερη στα μάτια των γερόντων, που φεύγουν κάθε μέρα από κοντά μας θλιμμένοι κι απροστάτευτοι, γνωρίζοντας καλά πια πως γεννήσανε λειψούς ανθρώπους και πολύ χιόνι, που ατέλειωτα θα τους σκεπάζει στους αιώνες. Τα κάλαντα, τα δώρα και οι αγιασμοί δεν πείθουνε κανένα ότι προσφέρουνε αγάπη και παράδοση. Μόνο τα πρόσωπα μερικών παιδιών και μερικών γριών που περιφέρονται θλιμμένες είναι ό,τι διαθέτει ο κόσμος μας, για ν” αγαπάς τις μέρες τούτες.

Κι έτσι που ο μύθος των Χριστουγέννων έγινε δίσκος τουρισμού, ζωγραφική σε λαϊκή αγορά, σύνθημα αυτοκόλλητο σε πρακτορείο ΠΡΟ-ΠΟ, βγήκανε για σεργιάνι χιλιάδες αυτοκίνητα, να πουν τα κάλαντα τα εθνικά, τα θρησκευτικά και τα καταναλωτικά. Πόσο μας ξεκουράζει αυτό το ράντισμα πετρελαίου εις τας οδούς, για να στολίσουμε το σπίτι, για να φωτογραφίσουμε το στολισμένο κέντρο της πόλης, ν` αφήσουμε τα δώρα μας στους τροχονόμους αστυνομικούς και, τέλος, να επιστρέψουμε κατάκοποι τη μεσημβρία σπίτι μας, για το απαραίτητο και παραδοσιακό γεύμα παραμονής.

Τη στιγμή αυτή ακριβώς, μού τηλεφώνησε ο Φεντερίκο Φελλίνι και μού ζητά την άδεια να γυρίζει σε ταινία τούτο το σχόλιό μου. Μόνο που θ` αλλάξει, λέει, τον τίτλο και θα ονομάσει την ταινία του "Ιπτάμενα αυτοκίνητα των Χριστουγέννων στην Αθήνα".

Τον ευχαρίστησα και φυσικά τούδωσα την άδεια, μ`ένα κρυφό χαμόγελο. Γιατί δεν εκατάλαβε πόσο πολύ δικιά του υπήρξεν η ουσία του σχολίου μου. Δηλαδή, πόσο πολύ κι εγώ αμάρτησα, σαν μαθητής."




Το απόσπασμα ειναι από το εξαντλημένο βιβλίο του Εξάντα, "Τα σχόλια του τρίτου" βιβλίο που χωρίζεται σε τέσσερα μέρη και περιλαμβάνει έξι δοκίμια και 36 ενότητες που εκφώνησε ο Μάνος Χατζιδάκις στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας από το 1978 έως και το 1980.Τα εβδομαδιαία ραδιοφωνικά σχόλια του Μάνου Χατζιδάκι, εκφωνήθηκαν την περίοδο που ήταν διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας.

Α. Η γένεση

  • 1. Η καινούργια μορφή ενός προγράμματος και οι ελέφαντες
  • 2. Ο αστερισμός της Παρθένου στη νεοελληνική ευαισθησία
  • 3. Το λαϊκό, το μάγκικο και το παλιό ρεμπέτικο
  • 4. Περί πολιτισμού και καλλιστείων στη μουσική μας παιδεία
  • 5. Οι ανθυγιεινές επιπτώσεις της κλασικής μουσικής – σπουδή σ' ένα αναγεννησιακό λάθος
  • 6. Ο ρόλος της ενδυμασίας στη σοβαρή μουσική
  • 7. Ωδεία και καφωδεία

Β. Το σώμα, το παρόν ελληνικό

  • 8. Η προσευχή της Ερωφίλης και τ' απροσδόκητα
  • 9. Το πρόσωπο του τέρατος κι ο φόβος μήπως το συνηθίσουμε
  • 10. Νυχτερινό Αθηνών
  • 11. Αγώνες Λύρας και η άνοδος των Ανωγείων
  • 12. Εν Ηρακλείω εγένετο
  • 13. Το Μινωικό πλέγμα ή το πλέγμα του Μίνωος
  • 14. Πράξεις πολίτου και αντιδράσεις κωνώπων
  • 15. Τα νερά που λιμνάζουν δεν είναι αναγκαστικά... γραφικές λίμνες. Μπορεί να είναι κι εστίες μικροβίων
  • 16. Απεργίες, στάσεις και ανατάσεις
  • 17. Η ωδειακή παιδεία και οι θλιβερές επιπτώσεις της επί της φυσιογνωμίας των νεαρών μαθητών και της σωματικής αυτών διαπλάσεως
  • 18. Η γέννηση του Χριστού και οι αμαρτίες των νεαρών μαθητών όταν παραβιάζουν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας
  • 19. Προφητείες για μια ονειρική πραγματικότητα και η πανελλήνια αλήθεια των συλλόγων
  • 20. Περίανδρος κατά Λυσάνδρου. Παράλληλες συμπτώσεις και αντιθέσεις. Μια μαθηματική αισθητική
  • 21. Πώς οι λιποθυμίες των άστρων δεν είναι δυνατόν να προκαλέσουν κυβερνητικούς ανασχηματισμούς
  • 22. Οι πρόγονοι και η ύποπτη συμπεριφορά τους όταν τους επικαλούμεθα συχνά
  • 23. Το ορνιθοκομείο σαν σχολή ευαισθησίας και ολίγα περί μνήμης
  • 24. Η Παρθένος, ο Έζρα Πάουντ και οι χαρταετοί

Γ. Με οπτική γωνία τον χρόνο

  • 25. Ο λαχειοπώλης τ' ουρανού
  • 26. Ολίγα τινά περί παραδόσεως εθνικής, λαϊκής και μη
  • 27. Τα κόκκινα παπούτσια και η τεχνική των σκοτεινών διαδρόμων
  • 28. Οι νεολαίοι του σήμερα και το αυγό
  • 29. Οι πολιτικές παρατάξεις μες στα συμπλέγματα των αστρικών σωμάτων
  • 30. Όταν ελευθερωθούμε από τη δυναστεία των τεχνών και από τη δυστυχία των καλλιτεχνών
  • 31. Η δημογεροντία του μέλλοντος
  • 32. Το πέλμα του Αντίνορος εις το γραφείον του Εισαγγελέως
  • 33. Ο Μελαχρινός Έρως, το εκκρεμές και η Μάτση των ονείρων
  • 34. Η σιωπηλή γιορτή του Ιησού και η λιτανεία των δακρυσμένων και των απερχομένων
  • 35. Εκμαγείο μέλλοντος χρόνου

Δ. Και η κατάληξη το τέλος, το πραγματικό

  • 36. Σχόλια για όσα έγιναν, για όσα γίνονται, για όσα μέλλει να γεννούν και η νοσταλγία των χοίρων με την τελική τους επιστροφή.

Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2016

Τα εφιαλτικά Χριστούγεννα του Ηρακλή Πουαρό Στο Τρίτο Πρόγραμμα


Στο Τρίτο Πρόγραμμα 

Τα εφιαλτικά Χριστούγεννα του Ηρακλή Πουαρό



Υπόθεση: Ο Simeon Lee, ένας δύστροπος ηλικιωμένος εκατομμυριούχος, προσκαλεί στην έπαυλή του, στο Gkosingkton Hall, τα παιδιά του με τις γυναίκες τους, να περάσουν μαζί τα Χριστούγεννα.

Συμπτωματικά τους επισκέπτεται και ο Stephen Farr, ο γιος παλιού συνεταίρου τουLee. Ο Stephen συναντά στο τρένο μια εξαιρετικά όμορφη και μυστήρια κοπέλα, την Pilar Estravados. Φθάνοντας στο Longklit θα βρει εκεί τους τέσσερις γιους του SimeonLee, τον πειθήνιο Alfred με τη γυναίκα του Lydia, τον χρεωμένο George με τη γυναίκα του Magdalene, τον αγανακτισμένο David με τη γυναίκα του Hilda και τον «άσωτο υιό»Harry.

Ο Simeon ενθουσιάζεται από την επίσκεψη του Farr και επιμένει να τον κρατήσει για τις γιορτές. Την παραμονή των Χριστουγέννων, όλοι θα παραμείνουν σιωπηλοί στο τραπέζι, βυθισμένοι σε σκέψεις. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, κάποιος αργότερα στο σαλόνι – σαν να είχε μαντέψει ή είχε σχεδιάσει ο ίδιος το κακό που έμελλε να γίνει – βάλθηκε να παίζει στο πιάνο το πένθιμο εμβατήριο!


Μετάφραση: Ελένη Γονατοπούλου
Ραδιοσκηνοθεσία: Γιώργος Θεοδοσιάδης
Μουσική επιμέλεια: Δανάη Ευαγγελίου
Επιμέλεια ήχων: Άντα Μουσουτζάνη
Τεχνική επιμέλεια: Παναγιώτης Καλύβας-Τζένη Ιγνατιάδη
Παραγωγή: Νέλλα Δουλτσίνου
Στο ρόλο του Ηρακλή Πουαρό ο Σοφοκλής Πέππας.
Παίζουν οι ηθοποιοί : Κώστας Καστανάς, Αντιγόνη Βαλάκου, Γιώργος Μοσχίδης, Μάρθα Βούρτση, Τρύφων Καρατζάς, Ματίνα Καρρά, Τάκης Βουλαλάς, Νίκος Γαροφάλλου, Γιώργος Αρμαδώρος, Κώστας Κοντογιάννης, Θάνος Καληώρας, Απόστολος Φρυδάς, Ιλιάς Λαμπρίδου, Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, Κώστας Τριανταφύλλου, Δημήτρης Τσούτσης

Επιμέλεια εκπομπής : Μάρα Καλούδη 

Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2016

Σώπα μη μιλάς! – Αζίζ Νεσίν




Ο Αζίζ Νεσίν που γεννήθηκε στις 20 Δεκέμβρη 1915 και πέθανε στις 6 Ιουλίου 1995 υπήρξε ένας Τούρκος σατιρικός συγγραφέας και ένα απο τα πιο φωτεινά μυαλά της χωρας. Υπήρξε από τους βασικούς εκπροσώπους του κριτικού ρεαλισμού στην τουρκική λογοτεχνία μέσα από την οποία ασκησε κριτική σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.Παθιασμένος με την προστασία της ελευθερίας του πνεύματος καταξιώθηκε ως ένας ένθερμος αγωνιστής της δημοκρατίας.


Η σφοδρή κριτική που ασκούσε, μέσα από την αιχμηρότητα των λόγων του, πυροδότησε αντιδράσεις που είχαν ως αποτέλεσμα τη φυλάκισή του το 1947 για δέκα μήνες λόγω των πολιτικών του ιδεών και τον εξορισμό του για περίοδο τεσσάρων μηνών.

Η δεκαετία του 80 τον βρήκε να υψώνει το ανάστημά του διαμαρτυρόμενος ενάντια στη χούντα του στρατηγού Εβρέν, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα την πρωτοβουλία για τη γνωστή «Επιστολή των Διανοουμένων», που ασκούσε κριτική στο καθεστώς και ζητούσε την επαναφορά της Δημοκρατίας.

Στις αρχές της δεκαετίας του '90 άρχισε να μεταφράζει τους «Σατανικούς Στίχους» του Σαλμάν Ρούσντι, ο οποίος είχε καταδικαστεί σε θάνατο για το βιβλίο με τη κατηγορία προσβολής του Προφήτη Μωάμεθ. Έτσι, ο Νεσίν έγινε στόχος των ισλαμιστών στην Τουρκία και επικηρύχθηκε από έναν επιχειρηματία με το ποσό των 100.000 δολαρίων.


Η δίωξη του Νεσίν συνεχίστηκε στην Τουρκία, με απόγειο την 2 Ιουλίου 1993, όταν ένα εξαγριωμένο πλήθος φανατικών μουσουλμάνων πολιόρκησε το ξενοδοχείο στο οποίο παρακολουθούσε μια πολιτιστική εκδήλωση των Αλεβιτών στην πόλη Σιβάς (Σεβάστεια) και στη συνέχεια το πυρπόλησε.

Ο Αζίζ Νεσίν επέζησε, αλλά 37 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Η κυβέρνηση κατηγόρησε δια στόματος της πρωθυπουργού Τανσού Τσιλέρ τον ίδιο τον Νεσίν, επειδή είχε «προκαλέσει το πλήθος».

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν αφιερωμένα στη μάχη κατά του θρησκευτικού φανατισμού αφού αποδείχθηκε πως ήταν ανάμεσα στους σκληρούς επικριτές του ισλαμισμού.

Παραθέτω το πιο γνωστό του ποήμα :

Σώπα μη μιλάς! – Αζίζ Νεσίν

Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή
κόψ’ τη φωνή σου σώπασε
κι επιτέλους αν ο λόγος είναι αργυρός
η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια,
οι πρώτες λέξεις,
που άκουσα από παιδί
έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα μου λέγαν:
«σώπα».

Στο σχολείο μου κρύψαν την αλήθεια τη μισή,
μου λέγανε : «εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!»

Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγε:
«κοίτα μην πεις τίποτα και σώπα!»

Κόψε τη φωνή σου,μη μιλάς, σώπαινε.
Και αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσι μου χρόνια.

Ο λόγος του μεγάλου
η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στα πεζοδρόμια,
«Τι σε νοιάζει;», μου λέγαν,
«θα βρεις το μπελά σου,τσιμουδιά, σώπα».

Αργότερα φωνάζαν οι προϊστάμενοι
«Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις και σώπα»

Παντρεύτηκα κι έκανα παιδιά,
και τα 'μαθα να σωπαίνουν,
η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική
και ήξερε να σωπαίνει.

Είχε μάνα συνετή , που της έλεγε «Σώπα».

Στα χρόνια τα δίσεκτα
οι γείτονες με συμβουλεύαν :

«Μην ανακατεύεσαι,
πες πως δεν είδες τίποτα και
Σώπα».

Μπορεί να μην είχαμε με δ’αύτους
γνωριμία ζηλευτη,
μας ένωνε , όμως, το Σώπα.

Σώπα ο ένας,σώπα ο άλλος,
σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία
και όλο το τετράγωνο.

Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι
και οι δρόμοι οι παράλληλοι.

Κατάπιαμε τη γλώσσα μας.

Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.

Φτιάξαμε το σύλλογο του «Σώπα»,
και μαζευτήκαμε πολλοί,
μία πολιτεία ολόκληρη,
μια δύναμη μεγάλη,
αλλά μουγκή!

Πετύχαμε πολλά
και φτάσαμε ψηλά,
μας δώσαν και παράσημα,
κι όλα πολύ εύκολα,
μόνο με το Σώπα.

Μεγάλη τέχνη αυτή το «Σώπα».
Μάθε το στα παιδία σου,
στη γυναίκα σου
και στην πεθερά σου
κι αν νιώθεις την ανάγκη
να μιλήσεις
ξερίζωσε τη γλώσσα σου
και κάν’την να σωπάσει.

Κόψε την σύρριζα.

Πέταχτην στα σκυλιά.

Το μόνο άχρηστο όργανο
από τη στιγμή που δεν το
μεταχειρίζεσαι σωστά.

Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες,
τύψεις κι αμφιβολίες.
Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου
και θα γλιτώσεις από το βραχνά
να μιλάς , χωρίς να μιλάς
να λες «έχετε δίκιο,είμαι με σάς»
Αχ! πόσο θα ‘θελα να μιλήσω ο κερατάς”,
και δεν θα μιλάς,
θα γίνεις φαφλατάς,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς .

Κόψε τη γλώσσα σου,
κόψ’την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια.
Γίνε μουγκός.

Αφού δε θα μιλήσεις ,
καλύτερα να το τολμήσεις.
Κόψε τη γλώσσα σου.
Για να 'σαι τουλάχιστον σωστός.

Στα σχέδια και στα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς
και παροξυσμούς
κρατώ τη γλώσσα μου,
γιατί νομίζω πως θα’ρθει η στιγμή
που δεν θα αντέξω
και θα ξεσπάσω
και δεν θα φοβηθώ
και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή
το λαρύγγι μου
θα γεμίζω με ένα φθόγγο,
με ένα ψίθυρο,
με ένα τραύλισμα,
με μια κραυγή που θα μου λέει:

ΜΙΛΑ!….



Απαγγέλει η Μαριέτα Ριάλδη

Κ'ωστας Γεωργουσόπουλος ο σημαντικότερος κριτικός θερατρου και στιχουργός με το ψευδώνυμο Κ. Χ. Μύρης

  Εργάστηκε στη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση για 35 χρόνια, από το 1964 ως το 1999. Το 1978 ανέλαβε, κατόπιν ανάθεσης του υπουργείου ...